hejên

serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî

beşî nohem

herdû hîzbekeş le hkumetû parlemanda wek destî rastû destî çepî yek ceste mamelle legell samanî emiwllateda deken. destî çep nayewêt bzanêt û bbînêt destî rast çîdekat, herweha bepêçewaneşewe ewa qrrupêkî kuşindey lêdeken, çunke herdû desteke heman temahû arezû û nyaz deyancullênêt. L21

nûseran drêje be xoşbawerrkirdnî takî komellgey kurdistan deden û rastîyek, ke xoy le mawey 18 sallî raburdûda berceste û aşkra buwe, xerîkin deyşarnewe. ewey ke nek tenya dû parte balladestekey naw parleman, bellku hemû partekan yek mebest [desellat û mşexorrî] deyanculênêt û dwacar le piştî hemû herawhuryay dezge pagendegerekanî part û bername katîyekanî hellbjardnewe, yek amanc heye, ewîş girtnedestî desellat û baştir parastnî serwerî çînayetîye, ke dwacar dekatewe amanc û berjewendî û erkî serekî û hawbeşî hemû partekan, îtir le her qumaşêk bin û her rengêkyan hebêt.

bo ewey razî yekdestî (înk) û (pidk)man bo derkewêt, pêwîste serincî efganistan û hellbjardnekan û brawebûnî berdewamî desellatdaranî deheyek lemewber û tapobûnî kursî serokayetî bo xezaî, wek yekemîn dyardekanî dêmokratî be dyarîhênrawî dem lûley tank û froke cengîyekan bo xellkî bedbextî efganistan, bdeyn, pêwîste serincî gendellîy û dyarnemanî milyardan dolar le xezêney dewllet û dahatî komellgey efganistan bdeyn, ke le hemû rûyekewe praktîk û birryarekanî parleman û desellatdaranî kurdistan û ‘îraq, şwênpêhellgirtin û dûbarekirdnewey ezmûnî hawçînekanyane le efganistan.

têgeyiştin lew raze zor asane û yekemîn carîş nîye le mêjûda, ştî wa rû bdat. be dillnyayyewe eger emerîka û hawpeymananî hêrş bkene ser êran ya koryay bakûrî, ewa heman sînaryoy înk û pidk lewênderêş çend bare debêtewe!

ewey ke deste tallangerekan nahêllîn be yektir bzanin ya çawpoşî le yektir deken, asayîtrîn û sruştîtrîn dyardey desellatî mşexoraney çînayetîye, çunke eger hellpey desellat lelayen part û destebjêrî ramyarewe le pênaw mşexorî û qorixkirdnî azadî xellk û sepandnî serwerî nebuwaye, ewa ne cenabanî ramyar xoyan lew berewjûrkeye deda û ne pêwîstî be serkut û zincîrkirdnî zorîney komellge debû. çunke desellat le pênaw mşexorî beser komellge û koyleragirtnî berhemhêneran û parastnî dewlletmendîye û hîç peywendî be asankarî jyan û rêkxistnî karubar û dabînkirdnî asayîşî jyanî xellkewe nîye. mîkanîzmekanî kardkirdî dewllet û desellat bexoyan drustgerî zebruzeng û parêzerî berterî çînayetî û nadadwerî komellayetîn.

bînakirdnewey manakanî nîştman erkêkî gringî rîformî syasîye lewllatekemanda. lem asteda nakrêt rîformî syasîû rîformî exlaqî leyekdî dabrrên. rîformî exlaqîyş mehalle bebê rîformî desellat le kurdistanda. L21

nûseran le layek xerîkî saxtekirdnî watakanî nîştmanin [le şwêngey jyanewe bo maf û lêprisrawetî hemuwanî] û lelayekî trewe xwazyarî çêkirdnewey watakanî nîştmanin. eger birryar bêt nûseran ew erke be hêze rîformîstekeyan bispêrn, ewa hewllekey xoyan bo saxtekirdnî watakanî nîştman puç debêtewe, çunke caran ke xellk bo nîştman xoy be kuşt deda, nîştman be watay şwênî jyanî dehat. çêkirdnewey watakanî nîştman, be watay gêrranewey ew watayaneye ke nûseran retyan dekenewe. dekra nûseran erkî gorrînî watakanî nîştman be hêze rîformîstekeyan bispêrn, wate gorrînî nîştman le şwêngey jyanewe bo maf û lêprisrawetîyekey nûseran, bellam çêkirdnewey ew watayaney ke heybûn, be watay retkirdnewey têzekey xoyan dêt, ke her le seretawe be mebestî frîwdanî xwêner be yarîkirdin be wşekan, hanay bo deben.

ewey ramyarî pabendî xwaste abûrîyekane, nûseran xoyanî lê ladeden û hawkêşeke awejû dekenewe û deyanewêt peywendîye abûrîyekan le xwast û wîstî çînî balladest dûr rabgrin û rîforme ramyarîyekan be pabendbûn ya nebûnî partekan be xwastekanî komellgewe bbestnewe û dwacarîş xewnî cadûyaney desellatî başî pêkhatû le pyawçakanî fîlosof û honermend letek ramkaranî dillsoz û xonewîst pêkbhênin. ew hemuwe rake rake be dway serabî dêmokrasîda, naçar rîformî ramyarî pabendî rîformî akarî (morallî) dekenewe û ewanîş pabendî çêkirdnewey watakanî nîştman, serabêk, ke xoşyan nazanin çon pênasey bken. weha serlêşêwandnêk le xwêner erkî destebjêrî xawen berterîye û le serapay mêjûy komellge sermayedarîyekanda, eme hewllî negrîsî wirdeborcwazî beşbernekewtû buwe, ke bo şardnewey xewnî bedesellatgeyiştin û destebjêrî hanîdawn.

pêştir wtim rêformî ramyarî ya serxanî komellge pêdawîstî û wellamdaneweye be geşe û allugorî jêrxanî komelge (peywendîye abûrîyekan û bnema abûrîyekan). eweyş emrroke le kurdistanda rûdedat, rêk wllamdaneweye be peywendîye abûrîye borcwazîyekan û rêkxistnî bazar, ewey ke le kurdistan becorêke û le emerîka be corêkî tir, eweyan dû şit dyarî deken:

yekem, rêwişwênî komellgekan le sîsteme cîhanîyekeda (kurdistan perawêze û emerîka nawend), duwem, amadeyî û huşyarî çînayetî çîn û twêje komellayetîye bindestekan beramber be bazarî tallanî renc û le pênaw xewnekanî takî ew komellgeye, ke dîsanewe kurdistan le seretay aşkrabûnî ewdîwî dêwcamekanî netewegerayî borcwazî û nîştmanperwerî hêzekanedaye.

komellgeyekî xawen bnemay abûrîy behêz ya bêhêz, bew pêyey ke twanay kontroll û şetekdanî be bername û planî kompanya cîhanlûşekanewe heye, be heman radeş huşyarî takekan lawaz debêt û rêwişwênî part, serok û xêll û gelê ştî perputî dîke, zaqtir û frawantir debêt. bepêçewaneşewe, bew radeyey ke bergrî [bergirtin] le tallan û gendellkirdnî komellge le aradabêt, bew radeyeş projekanî sinduqî drawî nêwdewlletî û bankî cîhanî û împiryalîzmî emerîkî û ewrupî û pasewanekanyan tûşî şkist û nakamî debin. boye bebê djayetî û berhellistî û bergirtin be rêkewtinname û prrojekanî ew nawende cîhanluşane, natwanrêt allugorrî abûrîy û ramyarîy û komelayetî û .. tid encam bidrên!

înca rîformî morrallî ba lewlawe bwestêt, ke nûseran ewe nadîde degrin, roşinbîrî û morrall û kultûr, şetekdraw û marekrawî çînî serwern û ewey heye û nîye, ballanwênî gendellî û dahizranî morrall û gelêk çemkî tre le sayey serwerîda. ewey ke nûseran derkî naken, eweye her gorranêkî ramyarîy le maf û birryardanî takekanda pabendî rêwişwênî abûrî xudî ew takaneye û morrallî takekanîş rengdanewey pabendîyane be sîsteme komellayetîyekewe, ke ewîş pabendî serxan û jêrxanî komellge û peywendîye komellayetîyekane. bem core bêcge le allugorrî abûrîy le rêwşuynî takekanda [azadbûnî tak le wabesteyî bo desellate hîrarşîye abûrîy û ramyarîyekan, ke be dîwekey tirda dekate lenawçûnî bnemakanî naçarî froştnî hêzî kar û mildan be sîstemî nwênerayetî] be watay şorrşî komellayetî, hîç çansêk bo allugorî ramyarîy û morallî radîkall le arada namênêtewe.

le astêkî dîkeda desellatî syasî le kurdistan desellatêkî dabrrawe le xellk… L21

ewey le kurdistan desellatî ramyarîy le xellk dabrrawbêt, ştêkî nawaze nîye, çunke le çwarçêwey sîstemî çînayetîda îtir ew sîsteme her nawêkî leser bêt, leberewey leser bnemay raber û rêberkraw, serok û serokayetîkraw, şwane û mêgel binyatinrawe, xobexo desellat debête kutekî destî kemayetîyek beser zorîney fermanrrewayîkrawda û fermandan û fermanbirdin, balladestbûn û jêrdestbûn, dûtay hawkêşeyekî nahawsengin, ke leser bnemay nayeksanî takekan le behremendî le berhemhênan û dahat û sûdwergrin lew berhem û dahate û nayeksanî le maf û birryardanda pêkhatuwe. bekurtî nayeksanî abûrîy û ramyarîy û dwacar nahawsengî komelayetî, ke le sîstemî çînayetîda rêwişwênî komellayetî pabendî twanay abûrîy û ramyarîye û twanadarî em dûwaney dwayîş, plewpayey nayeksanî kesekan lebar deken, bew core taku nayeksanî lew bwaraneda hebêt, qsekirdin le berrêwberayetîyek, ke bitwanêt serxanî bnema abûrîye yeksan û peywendîye komellayetîye tebakan bêt, esteme û nek her xewinbînîne, bellku cadûgerî û xellkifrîwdane!

beserkirdnewey jyanî hawllatîyan ke erkêkî syasîû exlaqî sadey serokî herîmû hkumetû perlemane, L21

pêş ewey erk be serok bispêrîn û leser kemterxemî lomey bkeyn, pêwîste pirsyar le xudî pêdawîstî bûnî serok û serçawey rewayetîdan bew pêdawîstîye bkeyn; serok çîye û le kwêwe dêt û erkekanî kamanen? ewî le dûtwêy xewnêkî postmodêrinda serok leser raneperrandnî erkekanî lome dekat, hêşta laqêkî le jêr xêwetî xîll û hozekanî sedey nozde û seretay sedey raburdûdaye! herweha byewêt û neyewêt, xerîke le sayey serokda rêwişwênêk bo plewpaye û berterî xoy xoş dekat, ke be kurtî min tenya be mîrzakanî sedeyek lemewber dêne berçawm. egîna le demêkda ke dawakarî beşdarî hemuwanî ya nîştman hemuwanî deken, îtir kame roll bo xwawendîy serok demênêtewe, ya eweta wek wtim, hemuwan mebest le desellatixwazane be serleşkir û mela û zana û fîlosofewe, ya xerîkî xellkifrîwdanin be le twanadabûnî ketwarîkirdnewey weha efsaneyek [yeksanî hemuwanî û beşdarî hemuwanî û nîştman hemuwanî le sayey sîstemî çînayetîda] ?!

katêk ke birryare mafî yeksan û hawbeş be hemuwan bden, îtir serokî balla û serûmrov û serûtwana û desellattan boçîye û lepay çî? “beserkirdnewey jyanî hawullatyan wek erkêkî ramyarîy û morrallî sadey ya seretayî serokî herêm û mîrî û parleman” boxoy retkirdnewey twanay hemuwanîye û zorîney fermanbeserdakraw dexate xaney sozpêdahatnewe û cêgey bezeyî û serperiştî, ke bexoyan awezyan pêyneşkêt û derkî pirsekan û pêdawîstî û çonyetî bedîhatnî xwastekanyan neken, ya eweta be dîwekey tirda, dan be pêdawîstî xêllayetîy serokayetî herêmda denên û rewayetî pêdebexşin û le beramberîda gwêrrayellî û milkeçî takekanî bazney serokayetî wî be fermî denasn?

eme le şîwen û swêndixwardnekanî (stalîn) bo (lênîn)î raberî deçêt, ke msogergerî herîseke bû bo xoy! çunke serok pêwîstî be rawêjkaranî jîr û tekbîrzan heye û wek le pîşekîyekeşda çend car ranawî “ême” bebê pêwîstbûn, qutdebêtewe, baştrîn destebjêrêk, ke bitwanêt keştî şkawî desellatî borcwazî herêm le tofanî hellçûnî cemawerî qurbanyanî dwênê û nêçîranî emrro, rizgar bkat, ewe destebjêre “roşinbîr”ekey nûserane!

paşan, wirdegîrî le dernekewtnî serok, tenya detwanêt bedbextî û xobekemzanî, wek ewaney le rîzî koyletîda çawerrêy têperrbûnî şajnî brîtanya deken, perwerde dekat. eger bew pêwerey nûseran bêt, ewa serokayetî (sedam huseyn) leber ewey ke zû zû xellkî beser dekirdewe û detirsandin ya mîdalyay be hendêk debexşî, deçête xaney seroke here başekanewe?!

ay ke bedbextîye mrov le brî xorrizgarkirdin le motekekanî pêwîstî serokxêll û hoz û netewe, gleyî le serokekey bkat û bewe tawanbarî bkat, ke kemtir derdekewêt, lewlaşewe bas le nîştman hemuwanî û yeksanî hemuwanî takekanî netewe bkat!

bew pêyey ke nûseran xwazyarî perwerdekirdnî hestî nîştmanperwerî û awedankirdnewey nîştman û parastnî nîştman û gorrînî watakanî nîştman be maf û lêprisrawetîn, ewa be destewinzawe çawerrêy bexşînî (hîtler)êkin be kurd, gleyîşyan le serokekeyan her lêreweye. ez hez dekem bzanim, be kame awez serok debête perwerdegerî hestî awedankirdnewe û parastnî komelge, le katêkda bûnî serok be xoy lenêwberî hemû heste hawbeşekane û mrovekan beser mrovî balla (seran) û mrovî xwar (reşexellk)da dabeş dekat?!

weha têrrwanînêk laqêkî le nêw klîsa û laqekey trî le dîwaxanî beg û axakanî sedekanî nawerastdaye, lewêda ke qeşekan basyan le dewlletî baş û mîrzakanîş basyan le beg û axay baş û be şeref dekird. eger serincî dîwe şardrawekey ew boçûne bdeyn, cêgey bezeyîbûnî endamanî xwarî komellgeye, ke pêwîstyan be bezeyî û çawdêrî desellat û serokane, le katêkda ke xudî hebûnî serok û deselat le serûy komellgewe nîşaney bêrrêzî û çepandnî endamanî bêdeselatî komellgeye!

ew desellatey leserûy hemû kontrollû lêpirsîneweyekî yasayyewe westabêt, natwanêt hestî berpirsanew hawkarîû xoşewîstî bo nîştman berhembhênêt. ew deselatey dadperwerane samanî nîştman dabeşnekat, îreyî komellayetîû mrovî naumêdu ture berhemdehênêt. L22

wek aşkraye û zorîney kesanî huşyarîş derkî deken, herdem desellat dîktatorî bêt ya dêmokratî, paşayetî bêt ya komarî, fîodallî bêt ya borcwazî le serûy lêpirsîneweweye û be xoşî darrêjerî yasaye û le sîstemî çînayetîda yasa tenya le pênaw parastnî xudî desellat û serwerî çînayetîdaye, bew pêyeş xudî desellat sepênerî yasaye, kewate le serûy yasa û dadgeweye û lêpêçînewe tenya kesanêk degrêtewe ke yasa bo milkeçkirdinyan û koylerragirtinyan serîhelldawe û desellatdaran wek le skandallî dewlletanî dêmokrat [parlemanî]ewe bigre ta dîktator debînîn, hemîşe lejêr nêwî berjewendî giştîda şanî xoyan le jêr kareçewtekanyan xallî deken û herweha her benêwî berjewendî hemuwanî û giştîyewe drêje be ramyarîye djî xellkîyekanyan deden. ewe gumanî têda nîye, ke desellat nek her natwanêt berhemhênerî hestî berpirsyarîy û harîkarî û xoşewîstî bo xoşbawerrîy (whim)e drustikrawekanî wek nîştman hemuwanî û hawixwênî neteweyî û mafî hawullatî û yeksanî yasayî berhem bêt, bellku tenanet lêprisrawetî û harîkarî û xoşewîstî û hestî hawcorî sruştî û hebû û amadey nêwan xudî mrovekanîş lenêw debat û mrovekan le beramber yektirda dekate dujimnî yek; hawsê beramber be hawsê, hawkar beramber hawkar, gund beramber be gund û şar beramber be şar û herçî heye û nîye le pênaw manewey serwerî çînayetî deykate dujimnî ewî tir.

katêk ke deselat lepênaw parastnî mşexorî û tallanî dahatî komellge serîhelldabêt, îtir çon detwanêt bbête dabeşgerî dadperweraney samanî komellge? meger desellat bo parastin û ragirtnî komellgey çînayetî û sîstemekey nîye? eger wanîye, ey bo çîye? eger bo eweye, ey serçawey metirsîyekan bo ser sîstemeke kameye û bo drust debin? eger desellat bo parastnî komellgeye, edî bo le brî zebruzeng û sepandin, hanay bo lenawbirdnî serçawey drustbûnî metirsîyekan nebirduwe?

katêk ke komellge be zebruzeng û sepandin bixrêne jêr barî nayeksanî abûrîy û ramyarîy û komellayetî, îtir serhelldanî narrezayetî û tureyî û tundutîjî [ewey nûseran be êreyî komellayetî û naumdî û tureyî nêwî deben] asayîtrîn û çawerrwankrawtrîn kardanewey mrove çepênrawekane û lenawbirdnî nayeksanî û pşêwî û natebayî komellayetî û perwerdekirdnî mrovî û nwê û hîwadar û aram, pêwîstî be lenawbirdnî zemînekanî nayeksanî û pşêwî û tureyî û tundutîjîye, ke rûdanî weha allugorrêk bebê lenawbirdnî xudî serwerî çînayetî û payekanî ew serwerîye, esteme, çunke xudî desellat û drustgerekanî serçawe û ragrî hemû nadadwerîyekin!