Serincdandinêkî rexneyî le pertûkokey “Nîgayek le êsta û Xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî

Nûsînî: Hejên

Beşî duwem:

Nîgayek le êsta Xewnêk bo sbey

Yekêk le taybetmendîyekanî nûseranî derkewtey paş raperrîn, lawazî zman û hejarîy û destepaçeyye le gerran be dway hawwatay wajekanda û wajekanyan wek nuşte lêkirduwe û bo hemû derdêk her ewane denûsin. Wek dezanîn her yeke le bwarekanî serbazî û ramyarî û abûrî û fîlosofî û hzir û evîndarî û …tid zmanî taybetî xoyan heye û wajeyek ke le bwarî fermandan û hêrişkirdnî serbazîda bekar debrêt, nakrêt bo peywendîgirtnî evîndarîy bekar bibrêt û bew core le bwarekanî dîkeşda komellêk waje hen û derbrrînekan wênay taybet be pêwîstîyan berceste deken. Lêreda mebestim le destipêkî pertûkokekey nûserane, ke her le taytllekeyewe ew destepaçeyye zmanewanîyeyan le xoyan nîşan dawe û wêne zmanewanî û komellayetîyekanî pişt ew wajaneyan leberçaw negirtuwe, ewî ke lebarey em pertûkokewe ştêkî nebîstibêt û le camxaney pertûkifroşîyekda berçawî bkewêt, ewa destbecê xeyallî bo roman ya honraweyekî evîndarî deçêt, nek “cîhanbînîyek” ke hemû bwarekanî ramyarîy û abûrîy û komellnasîy û hizrîy girtuwetewe. Continue reading Çawpoşînêk le êsta û Tracîdyayek bo sbey /2 →

سامح عبود

العمل الإنسانى هو المصدر الأوحد لكل ثروة مادية، جنبا إلى جنب مع الطبيعة التى تزود الإنسان بمواد عمله من أراضى ومواد خام وخلافه، و كل ما فى الطبيعة البكر من إمكانيات كامنة لتوليد الثروة الاجتماعية لابد وأنها تحتاج للعمل الإنسانى لتحويل تلك الإمكانية لواقع ملموس من الثروة ، فقوة العمل البشرى هى التى تحول الأرض البكر لأرض صالحة إما للبناء أو للزراعة، فتصبح بذلك العمل ثروة اجتماعية، و قوة العمل البشرى هى التى تستخرج ما فى المناجم من معادن، تلك التى تظل بلا قيمة طالما ظلت فى المناجم، و لكنها تصبح بعد استخراجها بقوة العمل البشرى لسطح الأرض مواد لها قيمة معينة، وتكتسب قيمة أعلى عندما يتم توصيلها لأماكن صهرها، وبالصهر والصب والقطع والتشكيل وغيرها من العمليات تتحول تلك المواد الأولية الخام الموجودة فى الطبيعة لأدوات و آلات للعمل ذات قيمة أعلى من قيمة المواد الخام المستخرجة و المنصهرة، و كلما زادت العمليات التى تجرى على نفس الكمية من المعادن المستخرجة من المنجم خلقت منتجات أعلى من قيمتها، و تستطيع قوة العمل البشرى أن تؤثر بأدوات وآلات العمل على المواد الأولية الخام و غير الخام لإنتاج المزيد من أشكال الثروة الاجتماعية، سواء فى شكل منتجات للاستهلاك أو وسائل للإنتاج، التى تتحدد قيمتها بما بذل فيها من عمل بشرى، وهى القيمة التى لا تكتسبها إلا بفضل هذا العمل، والأشياء التى توجد فى الطبيعة البكر، و التى لم يؤثر فيها عمل ما، هى أشياء لا تباع ولا تشترى، و لا ثمن لها، كالهواء و هو أكثر المواد منفعة لحياة الإنسان، و الأكثر من حيث القيمة الاستعمالية، و الذى برغم من ذلك نتنفسه دون أن يطالبنا أحد بثمنه، إلا إذا بذل فيه عمل ما، سواء بالتنقية و التعبئة مثلا فيصبح بذلك سلعة لها قيمة تبادلية أى ثمن. Continue reading حقيقة الاستغلال الرأسمالى →

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی

هەژێن

بەشی دووەم:

نیگایه‌ك له‌ ئێستا خەونێك بۆ سبه‌ی

یەکێك لە تایبەتمەندییەکانی نووسەرانی دەرکەوتەی پاش ڕاپەڕین، لاوازی زمان و هەژاریی و دەستەپاچەییە لە گەڕان بە دوای هاوواتای واژەکاندا و واژەکانیان وەك نوشتە لێکردووە و بۆ هەموو دەردێك هەر ئەوانە دەنووسن. وەك دەزانین هەر یەکە لە بوارەکانی سەربازی و ڕامیاری و ئابووری و فیلۆسۆفی و هزر و ئەڤینداری و …تد زمانی تایبەتی خۆیان هەیە و واژەیەك کە لە بواری فەرماندان و هێرشکردنی سەربازیدا بەکار دەبرێت، ناکرێت بۆ پەیوەندیگرتنی ئەڤینداریی بەکار ببرێت و بەو جۆرە لە بوارەکانی دیکەشدا کۆمەڵێك واژە هەن و دەربڕینەکان وێنای تایبەت بە پێویستییان بەرجەستە دەکەن. لێرەدا مەبەستم لە دەستپێکی پەرتووکۆکەکەی نووسەرانە، کە هەر لە تایتڵەکەیەوە ئەو دەستەپاچەییە زمانەوانییەیان لە خۆیان نیشان داوە و وێنە زمانەوانی و کۆمەڵایەتییەکانی پشت ئەو واژانەیان لەبەرچاو نەگرتووە، ئەوی کە لەبارەی ئەم پەرتووکۆکەوە شتێکی نەبیستبێت و لە جامخانەی پەرتووکفرۆشییەکدا بەرچاوی بکەوێت، ئەوا دەستبەجێ خەیاڵی بۆ ڕۆمان یا هۆنراوەیەکی ئەڤینداری دەچێت، نەك “جیهانبینییەك” کە هەموو بوارەکانی ڕامیاریی و ئابووریی و کۆمەڵناسیی و هزریی گرتووەتەوە. Continue reading چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی /٢ →

کۆڤارەکە بە سەری، بە دەزگەھ، بە مانفەستۆ و سەربخوە قژکا ڕەش

٥. ئۆکتۆبەر ٢٠١٠

مە خوەست ئەم ب رەڤەبرە کۆڤارە رە، ئانگۆ ب بەرپرسیارەک رەداکسیۆنە رە باخفن. لە ژبەر کو ئەو دخوازن خوە “بە سەر” ئانگۆ ئا‐نارش نشان بدن، ب ھەڤ رە، وەک مالباتا قژکا رەش بەرسڤ دان. ئەڤ کۆڤار د سەرە ئلۆنە دە ل وانە ب ھەژمارا خوە یا یەکەم ژ خوەندەڤانەن خوە رە گۆت ‘مەرھەبا’ د ناڤ رەداکسیۆنا کۆڤارە دە کەسەن کو خوە د ھەلا ئدەۆلۆژک دە ئانارشست دبنن ژ ھەنە، کەسەن کو خوە تەنە ئازادخواز، جەپگر، ئان ژ دەمۆکراتەن بەال دبنن ژ ھەنە. ژ ھەژمارا دویەم و پەڤە وە ھەولبدن کو کورد ژ تەڤل ناڤا روپەلەن خوە بکن و کۆڤارە بگھنن دەرڤەی وانە، ل ھەمو کوردستانە، بەر ب باژارەن ترکیە ڤە، تا ئەوروپایە.

وە چما ئەڤ ناڤ ل کۆڤارا خوە کر؟ قژک د وێژەیێ دە خوەدیێ چی مەتافۆران ئە؟ Continue reading کۆڤارەکە بە سەری، بە دەزگەھ، بە مانفەستۆ و سەربخوە قژکا ڕەش →

Kovareke be seri, be dezgeh, be manifesto u serbixwe Qijika Reş

5. Oktober 2010

Me xwest em bi revebire kovare re, ango bi berpirsiyareki redaksiyone re biaxifin. Le jiber ku ew dixwazin xwe “be seri” ango a‐narşi nişan bidin, bi hev re, wek Malbata Qijika Reş bersiv dan. Ev kovar di sere Ilone de li Wane bi hejmara xwe ya yekem ji xwendevanen xwe re got ‘Merheba’ Di nav redaksiyona kovare de kesen ku xwe di hela ideolojik de anarşist dibinin ji hene, kesen ku xwe tene azadixwaz, cepgir, an ji demokraten beali dibinin ji hene. Ji hejmara duyem u peve we hewlbidin ku kurdi ji tevli nava rupelen xwe bikin u kovare bigihinin derveyi Wane, li hemu Kurdistane, ber bi bajaren Tirkiye ve, ta Ewrupaye.

We çima ev nav li kovara xwe kir? Qijik di wêjeyê de xwediyê çî metaforan e? Continue reading Kovareke be seri, be dezgeh, be manifesto u serbixwe Qijika Reş →

یۆنان: مانگرتنی گشتی

ئەمڕۆ ١٥ی دێسەمبەری ٢٠١٠ جارێکی دی لە درێژەی مانگرتنە کتوپری و گشتییەکانی چەند مانگی ڕابوردوو، لە ئاستی وڵاتدا سەرجەم کرێکارانی خزمەتگوزاری گشتی و هاتوچۆ و فڕین و تەنانەت فێرگەکانیس مانیانگرتووە و ئەو شوێنانە داخراون.

مانگرتنەکە سەرەتا لە فرۆکەوانانی هێلە ئاسمانییەکانی یۆنان بۆ ماوەی ٢٤ کاتژێر دەگرێتەوە و هەموو فڕینێك یا نیشتنەوەیەك لە و بۆ یۆنان ئەمڕۆ چوارشەممە ١٥ی دێسەمبەری ٢٠١٠ دەوەستێت.

بە دوای فرۆکەواناندا، دەریاوان بە مانگرتنەکەوە پەیوەستبوون و دەرچوون وبەم هۆیەوە هاتنی کەشتییەکان لە و بۆ لەنگەرگەکانی یۆنان رادەوەستێت. هەروەها باس و شەمەندەفەری ژێرزەوی و شەمەندەفەری سەر زەوی لە کار دەکەون، هەموو فەرمانگە و مۆزەخانە و باجگیرگە و فێرگە و زانکۆکان دادەخرێن. پزیشکان لە نەخۆشخانەکاندا تەنیا لە باری فریاگوزاریدا نەخۆشان چارەسەر دەکەن. هەروا ژورنالیست و هەواڵنێرانیش بەشداری دەکەن و لە کاناڵەکانی رادیۆ و تەلەفزیۆنەوە دەنگوباس بڵاوناکرێتەوە و ڕۆژی پێنجشەممە ڕۆژنامەکان دەرناچن.

نەوتراو نەمێنێتەوە، کە کرێکارانی ئاگرکوژاندنەوە و شۆڤێرانی تاکسی و پۆلیسیش بەشداری مانگرتنەکە دەکەن.

yonan: mangirtnî giştî

emrro 15î dêsemberî 2010 carêkî dî le drêjey mangirtne ktuprî û giştîyekanî çend mangî raburdû, le astî wllatda sercem krêkaranî xizmetguzarî giştî û hatuço û frrîn û tenanet fêrgekanîs manyangirtuwe û ew şwênane daxrawn.

mangirtneke sereta le frokewananî hêle asmanîyekanî yonan bo mawey 24 katjêr degrêtewe û hemû frrînêk ya nîştneweyek le û bo yonan emrro çwarşemme 15î dêsemberî 2010 dewestêt.

be dway frokewananda, deryawan be mangirtnekewe peywestbûn û derçûn wbem hoyewe hatnî keştîyekan le û bo lengergekanî yonan radewestêt. herweha bas û şemendeferî jêrzewî û şemendeferî ser zewî le kar dekewn, hemû fermange û mozexane û bacgîrge û fêrge û zankokan dadexrên. pzîşkan le nexoşxanekanda tenya le barî firyaguzarîda nexoşan çareser deken. herwa jurnalîst û hewallnêranîş beşdarî deken û le kanallekanî radyo û telefzyonewe dengubas bllawnakrêtewe û rojî pêncşemme rojnamekan dernaçin.

newtraw nemênêtewe, ke krêkaranî agirkujandneweş ü şovêranî taksî û polîs beşdarî mangirtneke deken.

ئیتالیا: هەڵبژاردنەوەی سیلڤیۆ بێرلێسکۆنی و خرۆشانی شەقامەکان

دوێنێ ١٤ی دێسەمبەری ٢٠١٠ پاش ئەوەی بە بێنەوبەردەیەکی زۆر و ڕێکەوتنی ژێربەژێر، سەرۆکشالیارانی ئیتالیا بۆ جارێکی تر هەڵبژێردرایەوە و ئەمە بووە هۆی ناڕەزایەتی خەڵك و وروژانی رای گشتی و خۆپئشاندان و ناڕەزایەتی و داوا

ی زۆرێك لە خۆپیساندەرانی هێمن بۆ هەڵبژرادنی ناوازە و سەرلەنوێ. بەڵام ئەمە تەنیا هۆکاری خۆپیشاندان و پەلاماری خەڵکە ناڕازییەکە نییە، بەڵکو لە دەرەوەی پرسی سەرۆکایەتی، پرسی خوێندن و خەرجی خوێندن و خوێندنی خۆرایی بۆ هەمووان، کە ماوەیەکە شەپۆلەکانی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتی خوێندکاران وڵاتی ئیتالیای گرتووەتەوە، ئەمە بێجگە لە نالەباری گوزەرانی خەڵك و بێکاری ڕوو لە سەروو و گرانی و کەم دەرامەتی زۆرینەی خەڵك، کە زۆربەی وڵاتانی دونیا و بە دیاریکراوی ئەوروپای گرتووەتەوە، ئەو هۆکارانە بوون، کە جارێکی دیکە شەقامەکانی ڕۆما و بەردەمی پارلەمانی ئیتالیایان کردەوە بەرەی ڕووبەڕووبوونەوەی خەڵك و دەسەڵات.

îtalya: hellbjardnewey sîlvyo bêrlêskonî û xroşanî şeqamekan

dwênê 14î dêsemberî 2010 paş ewey be bênewberdeyekî zor û rêkewtnî jêrbejêr, serokşalyaranî îtalya bo carêkî tir hellbjêrdrayewe û eme buwe hoy narrezayetî xellk û wrujanî ray giştî û xopşandan û narrezayetî û daway zorêk le xopîsanderanî hêmin bo hellbijradnî nawaze û serlenwê. bellam eme tenya hokarî xopîşandan û pelamarî xellke narrazîyeke nîye, bellku le derewey pirsî serokayetî, pirsî xwêndin û xercî xwêndin û xwêndnî xorayî bo hemuwan, ke maweyeke şepolekanî xopîşandan û narrezayetî xwêndkaran wllatî îtalyay girtuwetewe, eme bêcge le nalebarî guzeranî xellk û bêkarî rû le serû û granî û kem derametî zorîney xellk, ke zorbey wllatanî dunya û be dyarîkrawî ewrupay girtuwetewe, ew hokarane bûn, ke carêkî dîke şeqamekanî roma û berdemî parlemanî îtalyayan kirdewe berey rûberrûbûnewey xellk û desellat.

nûsînî: Hejên

serincdandnêkî Rexneyî le Pertûkokey “Nîgayek le êsta û Xewnêk bo sbey”î Merîwan Wirya, Aras Fetah, Bextyar ‘Elî, Rêbîn Herdî

beşî yekem:

berayî

xwêneranî hêja, ewey lêreda deyixwênnewe, serincdanêkî rexneyye le pertûkokey gîrfanî “Nîgayek le êsta û Xewnêk bo sbey” nûsînî ( Merîwan Wirya, Aras Fetah, Bextyar ‘Elî, Rêbîn Herdî), Paşkoy Rojnamey Awêne, Çapxaney Awêne, Çapî yekem- 2009.

lewaneye em pirsyare bo xwênerî hêja bête pêşewe: em serincdane paş maweyekî zor, bo le êstada û amanc lem kare çîye? Continue reading Çawpoşînêk le êsta û Tracîdyayek bo sbey /1 →