Çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 19
Hejên
Serincdandinêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî nozdehem
4 – roşnibîru syaset:
Nûseran le beşekanî pêşûda bas le nakarayî û bêtwanayî destebjêrî ramyar deken û hawkatîş qse le “ême“îybûnî destebjêrî ramyar deken, ke lêreda bo çawbestî xellk be xoyan ramyarîybunî destebjêrekeyan retdekenewe û le derewey bazney ramyarîbûn daydenên. Bellam ketwar pêçewaney ewey ke em destebjêre pagendey dekat, dexaterrû, çunke destebjêrî ramyarî desellatdar twanîwyetî layenî kem destebjêrî roşnibîrî desellatixwazî kurd bkêşête bazney ya nêw wtarî “ême“, becorêk ke nûseran hemîşe “ême” bo pawankirdnî tak bo naw bazne milkeçekanî desellat û mildan be hemîşeyîbûnî bangdeken. Eger destebjêrî ramyar bew corey ewan pagendey deken,hîç le barda nebû û nakara buwaye, ewa neydetwanî le mawey 18 sallî raburdûda zorêk le ewaney ke rojgarêk purtubolle wirdegîrîyan le desellat dekrid, wa be asanî berramyarîyekanî ram bkat û le bazney “ême“îybûnî xoy(desellat)da koyan bkatewe!
Nûseran carêk be “kurd” qse deken û carêk be “ême” qse deken, dekrêt bzanîn “ême” kên? Aya hemû mrove naherêmîyekan ya ewaney derewey bazney kurdibûn degrêtewe? Aya “ême” mebest le sercemî kurde ya le destebjêrî desellatixwazî kurd?
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٩
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی نۆزده‌هه‌م
٤ – ڕۆشنبیرو سیاسەت:
نووسه‌ران له به‌شه‌کانی پێشوودا باس له ناکارایی و بێتوانایی ده‌سته‌بژێری ڕامیار ده‌که‌ن و هاوکاتیش قسە لە “ئێمه“ییبوونی دەستەبژێری ڕامیار ده‌که‌ن، که لێره‌دا بۆ چاوبەستی خەڵك بە خۆیان ڕامیارییبونی ده‌سته‌بژێره‌که‌یان ڕه‌تده‌که‌نه‌وه و له ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی ڕامیاریبوون دایده‌نێن. به‌ڵام که‌توار پێچه‌وانه‌ی ئه‌وه‌ی کە ئەم دەستەبژێرە پاگەندەی دەکات، دەخاتەڕوو، چونکه ده‌سته‌بژێری ڕامیاری ده‌سه‌ڵاتدار توانیویه‌تی لایه‌نی که‌م ده‌سته‌بژێری ڕۆشنبیری ده‌سه‌ڵاتخوازی کورد بکێشێته بازنه‌ی یا نێو وتاری “ئێمه“، به‌جۆرێك که نووسه‌ران هه‌میشه “ئێمه” بۆ پاوانکردنی تاك بۆ ناو بازنه ملکه‌چه‌کانی ده‌سه‌ڵات و ملدان به هه‌میشه‌ییبوونی بانگده‌که‌ن. ئەگەر دەستەبژێری ڕامیار بەو جۆرەی ئەوان پاگەندەی دەکەن،هیچ لە باردا نەبوو و ناکارا بووایە، ئەوا نەیدەتوانی له ماوەی ١٨ ساڵی ڕابوردوودا زۆرێك له ئه‌وانه‌ی که ڕۆژگارێك پورتوبۆڵە وردەگیرییان لە دەسەڵات دەکرد، وا بە ئاسانی بەڕامیارییەکانی ڕام بکات و له بازنه‌ی “ئێمه“ییبوونی خۆی(دەسەڵات)دا کۆیان بکاته‌وه!
نووسه‌ران جارێك به “کورد” قسه ده‌که‌ن و جارێك به “ئێمه” قسه ده‌که‌ن، ده‌کرێت بزانین “ئێمه” کێن؟ ئایا هه‌موو مرۆڤه ناهه‌رێمییەکان یا ئه‌وانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی کوردبوون ده‌گرێته‌وه؟ ئایا “ئێمه” مه‌به‌ست له سه‌رجه‌می کورده یا له ده‌سته‌بژێری ده‌سه‌ڵاتخوازی کورد؟
çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 18
hejên
serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî hejdehem
3- akarekanî destebjêrî ramyarîy kurd
yekêk le metirsîye gewrekan lewedaye desellatêk hebêt nezanêt manay desellat çîye, em nezanîneş le kurdistanda mêjûyekî taybetî heye. L51
emeyan tenya dekrêt bnûsîn “bê twanc”, egîna le kwêy cîhan û mêjûda desellatdar heye, watay desellat nezanêt? eme wek ewe waye, ke bllêyt diz nazanêt dzî çîye, çeqokêş nazanêt, brîn û xwên û le azarda tlanewe, çîye!
pêş hemû ştêk desellat, çemke nek hellgrî çemk. çemk, bker nîye, bellku hellgranî çemk bkern, wate desellatdar. bellam eger nûseran herçende lêreda be helle “desellat” bekar deben û mebestyan le desellatdar ya desellatdarane, dîsanewe her drustî bedestewe nadat. çunke awezêkî tendrust û bîrkirdnewey piştbestû be locîk natwanêt le dunyay ketwarîda le dunyay bûne madîyekanda wênay desellatdaran be komelêk bedmest bkat, ke agayan le kirdewey xoyan nebêt. tenanet eger komellgeş be meyxane wêna bkeyn, hêşta bew derencamey nûseran nageyn. leberewey le meyxaneda meyifroşanêkî namest hen û le bedmestî meynoşan sûd deben! herçende em wênaye lêkçûnî letek rollî kompanîye cîhanluşekan û desellatdaranî kurdistanda heye, bellam letek wênekey nûseranda yekangîr nabêt, çunke le wênay meyxaneda jêrdestan û gîrodanî destî bedmesttan dyaryan nîn û leser şano hîç rollêkyan nedrawetê. bellam wênay meyifroşan û bedmestan bo rollî xudî nûseran û karayyan leser xellkî jêrdest zor baş destdedat. çunke dwacar le pişt meyxanekanewe xawenî karxanekanî mey drustkirdin sûdêkî zor le meynoşî û bedmestî zorîne deben, ke lem wênayeda nûseran debne meyifroş û sofîye xwêneranyan debne meynoşanî bedmest û karxanegelêk ke lew meyifroşîda sûd deben, debne desellatdaran û kompanîye cîhanluşekan û hemû kesêkî sûdperist û desellatixwaz lew kayeda roll debînêt û rollekanîş tewawgerî yektir debin! (more…)
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٨
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی هه‌ژده‌هه‌م
٣- ئاکاره‌کانی ده‌سته‌بژێری ڕامیاریی کورد
یه‌کێک له مه‌ترسییه گه‌وره‌کان له‌وه‌دایه ده‌سه‌ڵاتێک هه‌بێت نه‌زانێت مانای ده‌سه‌ڵات چییه، ئه‌م نه‌زانینه‌ش له کوردستاندا مێژوویه‌کی تایبه‌تی هه‌یه. ل٥١
ئه‌مه‌یان ته‌نیا ده‌کرێت بنووسین “بێ توانج”، ئه‌گینا له کوێی جیهان و مێژوودا ده‌سه‌ڵاتدار هه‌یه، واتای ده‌سه‌ڵات نه‌زانێت؟ ئەمە وەك ئەوە وایە، کە بڵێیت دز نازانێت دزی چییە، چەقۆکێش نازانێت، برین و خوێن و لە ئازاردا تلانەوە، چییە!
پێش هەموو شتێك ده‌سه‌ڵات، چه‌مکه نه‌ك هه‌ڵگری چه‌مك. چه‌مك، بکه‌ر نییه، به‌ڵکو هه‌ڵگرانی چه‌مك بکه‌رن، واته ده‌سه‌ڵاتدار. به‌ڵام ئه‌گه‌ر نووسه‌ران هه‌رچه‌نده لێره‌دا به هه‌ڵه “ده‌سه‌ڵات” به‌کار ده‌به‌ن و مه‌به‌ستیان له ده‌سه‌ڵاتدار یا ده‌سه‌ڵاتدارانه، دیسانه‌وه هه‌ر دروستی به‌ده‌سته‌وه نادات. چونکە ئاوه‌زێکی ته‌ندروست و بیرکردنه‌وه‌ی پشتبه‌ستوو به لۆجیك ناتوانێت له دونیای که‌تواریدا له دونیای بوونه مادییه‌کاندا وێنای ده‌سه‌ڵاتداران به کۆمه‌لێك به‌دمه‌ست بکات، که ئاگایان له کرده‌وه‌ی خۆیان نه‌بێت. ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵگه‌ش به مه‌یخانه وێنا بکه‌ین، هێشتا به‌و ده‌ره‌نجامه‌ی نووسه‌ران ناگه‌ین. له‌به‌رئه‌وه‌ی له مه‌یخانه‌دا مه‌یفرۆشانێکی نامه‌ست هه‌ن و له به‌دمه‌ستی مه‌ینۆشان سوود ده‌به‌ن! هه‌رچه‌نده ئه‌م وێنایه لێکچوونی له‌ته‌ك ڕۆڵی کۆمپانییه جیهانلوشه‌کان و ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستاندا هه‌یه، به‌ڵام له‌ته‌ك وێنه‌که‌ی نووسه‌راندا یه‌کانگیر نابێت، چونکه له وێنای مه‌یخانه‌دا ژێرده‌ستان و گیرۆدانی ده‌ستی به‌دمه‌ستتان دیاریان نین و له‌سه‌ر شانۆ هیچ ڕۆڵێكیان نه‌دراوه‌تێ. به‌ڵام وێنای مه‌یفرۆشان و به‌دمه‌ستان بۆ ڕۆڵی خودی نووسه‌ران و کاراییان له‌سه‌ر خه‌ڵکی ژێرده‌ست زۆر باش ده‌ستده‌دات. چونکه دواجار له پشت مه‌یخانه‌کانه‌وه خاوه‌نی کارخانه‌کانی مه‌ی دروستکردن سوودێکی زۆر له مه‌ینۆشی و به‌دمه‌ستی زۆرینه ده‌به‌ن، که له‌م وێنایه‌دا نووسه‌ران ده‌بنه مه‌یفرۆش و سۆفییه خوێنه‌رانیان ده‌بنه مه‌ینۆشانی به‌دمه‌ست و کارخانه‌گه‌لێك که له‌و مه‌یفرۆشیدا سوود ده‌به‌ن، ده‌بنه ده‌سه‌ڵاتداران و کۆمپانییه جیهانلوشه‌کان و هه‌موو که‌سێكی سوودپه‌رست و ده‌سه‌ڵاتخواز له‌و کایه‌دا ڕۆڵ ده‌بینێت و ڕۆڵه‌کانیش ته‌واوگه‌ری یه‌کتر ده‌بن!
بحران ساختار سلطه در تاریخ معاصر جنبش-های افقی و آنارشیک و جایگاه اسلاوی ژیژک/ 2
م_ع آوریل 2009
قسمت دوم
ژیژک در آرزوی دیکتاتوری لنینیسم و نئومدرنیته علیه جنبش–های افقی و ضد آتوریته(سلطه)
ژیژک ها به کدام سو میروند؟
اسلاوی ژیژک یک سیاستمدار، فیلسوف و روانکاو اهل اسلوونی است که این روزها با استفاده از روانشناسی لاکانی به عنوان یک منتقد فیلم در بازار پر زرق و برق کمپانی های غول پیکر فیلم سازی و رسانه های هنری غرب، بسیار گُل کرده است. ژیژک به مانند بقیه ساختارگرایان نئولیبرال تلاش می کند تمدن مدرنِ سرمایه داری غرب را در یک باز سازی ساختار فکاهی دیکتاتوری نخبگی کمونیسمِ دولتی، به شیوه فلسفی روانشناسی نجات دهد. او متوجه نیست که عقل گرایی ابزاریِ سلطۀ قدرت پدرسالاری آنقدر با ساختار مدرن دولتِ سرکوب عجین و رسوا شده است که نه تنها زمینِ متلاشی شده، بلکه خورشید و ماه هم از اوج این توسعۀ انتحاری، انهدامی و استبدادی به سطوح آمده اند. حال لیبرال های رنگین ما را قسم می دهند که این بار جبران مکافات کرده و امپراطوری انحصارات تخریب گرا را به گونه ای منصفانه تعدیل خواهند کرد. گویی آنها صدای مردم درمانده و طبیعت نابود شده را شنیده و به خود آمده که چگونه تاکنون ارگانهای حقوق بشری به سود حقوق کمپانی ها و دول پلیسی آنها عمل کرده اند! آنها ادعا می کنند که حواس شان بیش از حد در جهت توسعه و پیشرفت سریع تکنولوژی و پرشدن جیب های گشاد سرمایه داران جهانی و قلب های بی عاطفه–شان پرت شده بود و زمین و زمان و انسان و انسانیت را به کلی فراموش کرده بودند. اکنون به مردم می گویند که شما در مدنیت جدید صدای آمریکا و اروپا که برای نجات دوباره بشریت هجوم آورده، آسوده بخوابید که ما وحشتزده بیداریم!!!
حال” ژیژک امیدوار” با پناه بردن به فلسفه روانکاوی لاکانی، به شکل پلیسی می خواهد لنین مومیایی شده را دوباره زنده کند. اما اینکه چرا ساختار کمونیسم دولتی هم به فاجعه ای اسفبار تبدیل شد به هیچ وجه موضوع محوری آقای ژیژک نیست و یا اینکه احتمالاً در رقابت–های روانی قدرتهای امپریالیستی اشتباهی رخ داده !! و شاید اینبار از دعای خیر هگل(فیلسوف آلمانی اواخر قرن 18 و پدر مدرنیته)، نفیِ نفی، مسیر مثبتی را جوید و به یاری خدایان اتمی، پروژه ناتمام عقل ابزاری مدرنیته دراین خیزش جدید جنگ ویروسی تکنولوژیکی مدرن، دنیا را به اتمام رساند!
نظریات ژیژک آنچنان مبهم و پیچیده و به اصطلاح نخبگی– تخصصی نوشته شده که دست کمی از نظریات سردرگم پست مدرنها ندارد و این غیر از تفکر به هم ریخته خود نویسنده که در آرزوی سلطه وکنترل می باشد،چیز دیگری نیست. تصاویری از درون افکار متلاطم نخبگان تئوری ساز که مدام در پی حل بحرانهای از هم گسیخته وجودی خویشند تا آنرا به نوعی، دلیل بر آگاهی والای خود از اوضاع نابسامان سرمایه جهانی شده جلوه دهند. گویی این آنها هستند که همواره باید ناجی دیگران از خود بیگانه باشند در حالیکه خود از بانیان و ستایشگران این پروسه تخریب بوده و هستند. اینگونه برخوردهای روانپریش، خودشیفته و خود روشن بین، برآمده از کمبودهای مزمن روانی خود آنهاست که ریشه درجاه طلبی–های سیری ناپذیر شان دارد. همان بینهایت کامیابی بیمارگونه ای که خود ژیژک به صورت موضوع object petit a لاکانی مطرح میکند یعنی امیال پایان ناپذیر هیجانی دفرمه شده و ناهنجار در جهت آرزوهای فردی مهم و مشهور بودن، و حال نیاز شدید خود ژیژک به کنترل افکار دیگری با بزرگ جلوه دادن خود و پنهان کردن هویتهای توخالی و شکنجه دهنده درون خویش.اما به جای اینکه او از دخمه های ترس خود بیرون آید می خواهد دیگران را از انگیزه و خلاقیتهای متنوع فکری و تجسمی شان در هماهنگی با طبیعت زیستی خاموش سازد. چرا که برای سلطه گران، مناسبات ساده و زیبای همسایگی اکو زیستی نمی تواند قابل درک باشد. مدافعین کارشناسی سیاسی ساختار مدرنیسم، در حالتی تشنجی، تنشی و بسیار خودخوا هانه، یک سری سوژه های کلی ،کامل و مطلق را بهم می بافند تا بر طبق آن، ضوابط و قوانین مرد سالارانه سرمایه داری را منافع اخلاقی عموم جامعه جلوه دهند تا شاید این درد انزوا و بی هویتی و ناخودانگیختگی و بی اعتمادی به آزادی وآزادگی در آنها کمی آرام گیرد. طبعاً از نظر آنها این امر، جز با کنترل بر دیگری و طبیعتِ زیستی برایشان امکان پذیر نیست و هرچیزی خارج ازکنترل نظام ایدئولوژیک و حیطه شهوت قدرتی آنها باید مهار، نابود و به انقیاد کشیده شود. بنا بر این طبیعی است برای آرامش این بیماری ناامنی مالیخولیایی و فشارهای روانی قدرت مرگ پرستی همواره ناچارند به شیوه های مختلف دیکتاتوری حکومتی هرمی روی آورند . یعنی تاریخاً با حربه های تحمیلی تقسیم کار مزدوریٍ اجتماعی و امتیازات طبقه بندی احزاب دیوانسالاری قدرت در درون جامعه(مالکیت سیاسی اقتصادی، نژادی، جنسی، فرهنگی، قومی، تبعییت شهروندی…)، امنیت بیماری مزمن ناامن خویش را به جامعه زیستی تزریق کنند.
در همین راستا، پست مدرنها هم برای تسکین همین درد مشابه، به پوچیسم، بی مسئولیتی و خودشیفتگی و بی اعتمادی به همه چیز و همه کس وحتی حرکت تاریخ و طبیعت زیستی روی می آورند و تحت عنوان اینکه هر کسی متفاوت میاندیشد و چه کسی می داند حقیقت چیست و هرکس از حقیقت، تفاسیر خاص خودش را دارد، زمینۀ ایجاد هر گونه انسجام همکاری و اعتراض اجتماعی را پوچ میشمارند. گویی هیچ اشتراک نظر انسانی و نیازهای تفاهمی در مناسبات آزاد زندگی بوم زیستی انسانها بعنوان آرزوهای مشترکشان وجود ندارد و هرکس در دالانهای هزار توی خودش زیگزاگ می زند و با بحثهای ذهنی گرایی فیلسوفانۀ خودشیفته به مانند مردان فرصت طلب که ناچارند در همین رفاه مصنوعی و مصرفی ایدئولوژی بیرحم مدرنیسم غوطه خورند ، نق زنند و بازار مدرنیته را تزیین کنند، آن هم به فراخور ضرورت دوران فرا مدرن توسعۀ انهدامی بازارِ کالایی سرمایه داری رنگینِ پلورالیستیِ چند بعدی مصرفیِ تصویری رایانه ایِ فراملیتی. بنا بر این از آنجا که آدمیان را در غرایز فردی اشان خودمحور، نامحدود، ناامن و غیر قابل پیش بینی می انگارند، نهایتاً به ضرورت یک قانون کنترل“عادلانه” دولتی حکومتی و حقوقی سازمان ملل(انحصارات فرا ملیتی) برای حفظ امنیت شئ واره زندگی اتمیزه شده، تن میدهند تا در عرصه های گفتمان رفاه منشی خیال، این ناامنی” تعادل روانی” خویش را سپری کنند آنهم در عصر سرمایه داری نئو لیبرال که وطنش بازار جهانیست و همه چیز برای فروش است، از اجزای بدن گرفته تا زن و کودک وآب و اکسیژن، ورزش، عشق و فرهنگ و غیره و این خود یعنی عصر فرا مدرن یا پسا مدرن سرمایه داری که در ادامه این موضوع را بیشتر توضیح خواهم داد. البته برخی از نظریه پردازان این تفکر بمانند بودریار، فوکو، لیوتار،ژولیا کریستوا و چند تایی دیگر شاید نقدی نسبتاً جدی و متناقض بر پیکر مدرنیته وارد ساخته باشند اما نهایتاً اسیر جوهرۀ همان ساختار مدرنیسم هستند. حتی منتقدینی مثل ژیل دلوز فرانسوی هم از عوارض سنگین پسا مدرن بدور نمانده اند زیرا آنها درک و شهامت لازم را نداشتند که ارزش های تاریخ جنبش های افقی اجتماعی و کارگریِ ضد ساختارِ سلطه و دولتِ سرکوب، که از اواسط قرن نوزدهم به بعد علیه استبداد و سرمایه داری شکل گرفت را برجسته سازند. این جنبشها اساسا در مخالفت با نظریات و مناسبات سلطه جویانه انواع نظام های دیکتاتوری و دولتی به پا خواستند و به مفهوم آنارشی، آنارشیک و یا آنارشیسم شناخته شدند. متاسفانه ایدئولوژی خشک اقتصادی مارکس که از انقلاب ابزاری اروپا به وجد آمده بود بدون بررسی ماهیت تاریخی ساختار دیوانسالاری قدرت، زمینه دیکتاتوری حزب پروری کمونیسم و دولت سرکوبِ گذارِ سوسیالیستهای استبدادی و سرمایه داری را هم رقم زد. واژه آنارشی که از یونان باستان گرفته شده به مفهوم مقاومت در برابر سلطه گری یعنی همان روحیه تطبیق ناپذیری با حکومت حاکمان بوده است که امروزه از تنوع نگاه های بسیار غنی و متحول تری در ارتباط با موضوعات و مبارزات زندگی آزادانه اجتماعی زیستی مطرح میشود.
در دوران انقلاب اکتبر 1917 در روسیه، مردم ستمدیده زیر سلطه تزاریسم جانفشانی ها کردند اما نهایتا این پروژۀ مارکسیسم لنینیسم بود که به شکل کودتا، قدرت را در چنگ حزب بلشویک متمرکز ساخت. حزب لنین در اوایل دسامبر همان سال با تاسیس دستگاه اطلاعاتی تررور و جاسوسی، معروف به چکا، شورا های مستقل کارگری ، دهقانی، آنارشیستها و دیگر اقشار آزادیخواه اجتماعی را شدیداً سرکوب کرد. پس بی جهت نبود که لنین رهبر و دبیرکل حزب کمونیسم بلشویک، بمانند دیکر سلاطین قدرت به جنبش آنارشیک برچسب بی بند و باری و هرج و مرج طلبی میزد تا بتواند انضباط آهنین حزب حکومتی را علیه آزادی شوراها تضمین کند. در نقد به دیکتاتوری لنینی در به کجراه بردن انقلاب شورایی، نوشته ها و اسناد کلاسیک بیشماری بچاپ رسیده که در مقایسه با نوشته های رزا لوکزامبورک، زن برجسته و مبارز جنبش کارگری آلمان، نقدهای بسیار عمیق تر و ملموس تری بحساب میآیند. از آنجمله، دو جلد کتاب انگلیسی ” چگونه زندگی کردم ، اثراما گلد من“(living my life نوشته (Emma Goldman حقیقتا حائز اهمیت است. زن آزاده ای که الگوی بی نظیری از مقاومت و آزاد اندیشی بود. او که اهل لیتوانی بود در بیست سالگی یعنی 1889 به شهر نیویورک درآمریکا رفت و جذب جنبش های کارگری شد.در نشریه Mother Earth بمعنی زمینِ مادر، زنان را به بیداری در برابر سرمایه داری مردسالار فرا خواند و چه سختیها و دشنامهایی را که حتی از جانب برخی اتحادیه های مردسالار کارگری متحمل نشد. دولت امپریالیستی آمریکا وحشت زده از نفوذ اما گلدمن در جنبش کارگری که تازه با وقوع انقلاب شوراها در روسیه، پر شورتر هم شده بود، با خشونت هر چه تمامتر بعد از بارها زندان و تهدید به مرگ، او و دلداده مبارزش آلکساندر برکمن را بهمراه تنی چند، در دسامبر 1919 به روسیه انقلابی شده، تبعید کرد. این در واقع شروع فصل جدیدی از مبارزات این دو اسطوره خستگی ناپذیر در زنده نگهداشتن دل تپنده انقلابی بود که صدها میلیون در جهان مشتاقانه چشم انتظارش بودند. با وجود اینکه شکست انقلاب از درون رنگ میباخت اما آنها برای دفاع از آزادی واقعی شوراها به هر تلاشی دست زدند اما بعد از مشاهده ماجراهای دلهره آور واعمال بسیار وقیحانه، خشونت آمیز و تاسف آور حزب بلشویک نسبت به آزادیخواهان و شوراهای مستقل کارگری، دهقانی، دانشجویی و هنری، سرانجام ، آندو بعد از دو سال تحمل ارعاب و تعقیب توسط ضد اطلاعات لنینی چکا، در دسامبر 1921 دولت دیکتاتوری کمونیستی روسیه را برای همیشه ترک کردند. از این جهت در مبحث افسانه بلشویسم به خلاصه ای از روند شکل گیری ساختار لنینیسم و استالنیسم خواهم پرداخت.
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٧
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی حه‌ڤده‌هه‌م
سیستمێکی ته‌واو مۆدێرن‌و دیموکرات وه‌ک ئه‌ڵته‌رناتیڤ هه‌ڵنه‌بژێرێت، جێگای گومانه. ل٤٦
من نازانم نووسه‌ران چۆن له واتای “مۆدێرن” ده‌گه‌ن؟ مه‌گه‌ر مۆدێرن به واتای هاوچه‌رخه‌که‌ی لای خۆمان نایێت؟ ئایا هه‌ر شتێك هاوچه‌رخ بێت، ده‌توانێت دروست و ڕەوا بێت؟ بهم پێوه‌ره بێت، مه‌گه‌ر وه‌ك سه‌رمایه‌داری، کۆیلایه‌تی له کاتی خۆیدا مۆدێرن و ده‌ره‌به‌گایه‌تی له کاتی خۆدا مۆدێرن نه‌بوون، ئایا ده‌کرێت له‌به‌ر مۆدێرنبوونیان له‌و کاتانه‌دا، ڕه‌وا بووبن و ڕەوایان دابنێن؟ هه‌ر به‌و پێوه‌ره ئایا ئایینه‌کان، کوشتوبڕی خێڵه‌کان، جه‌نگه‌کان و کۆمه‌ڵکوژی و جینۆسایدکردنی خەڵکە بومییەکانی ئوسترالیا و ئه‌مه‌ریکا له‌سه‌ر ده‌ستی سپیپێسته مۆدێرنه‌کان، دێمۆکراسی و ڕه‌وا بوون؟! (more…)
çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 16
hejên
serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî şazdehem
eger syaset brîtîbêt le begerrxistnî îradey komellayetî bo drustkirdnî komellgaw mrovêkî azadtru zanatru krawetir, L43
min nazanim ke nûseran be kame pêwer ramyarîyek, ke xoyan pagendey bo deken û deykene xewnî newekan bo sbey, birtîye le begerrxistnî wîstî komellayetî bo arastekirdnî (nek drustkirdnî) komellge (nek komellga) û mrovî azadtir û zanatir û krawetir? kame mîkanîzm le berrêweberayetîda, kame asankarî bo geyiştin be helî yeksan û bwarî frawantir le birryardanî tak û pêgeyînî û çûneserî şarezayî û zanayî?
eger be bîrewerî xoman û pîrekanmanda bçînewe, ewa jyan le komellgekanman (nşîngekanman)da ber le dahatnî parte ramyarîyekan û ber le qutkirdnewey destebjêre bereterekan, asantir û asûdetir û peywendey û xemxorî û destgîroyye komellayetîyekan behêztir û bîrkirdnewe û têrrwanîn û xwast û reftarekan mroyanetir bûn. mrov kemtir be komellge û takekanî û jînge û ajell û xwaste mroyyekan namo bû. ew katey ke ramyarîy û destebjêrekan û partekan sayeyan beser komellge û xewn û xeyallî takekanda nekirdbû û hêştake beha mroyyekan û morrallî komellayetî le bazarî sermayeguzarî ramyarîyda nebûbûne kalla û desellatixwazî û berterîxwazî û çawçnokî borcwazîy şwênî armane komellayetîyekan û tebayî û parastnî peywendîye sruştîye mroyyekanyan negirtbuwewe. ew katey ke serok û kelle nûser û monîka û koşk û monopillkirdin, pêwerî nawdarî nebûn û bepêçewanewe xemxorî û destgîroyî û harîkarî komellayetî bnema û pêwerî aydyalî payey komellayetî bûn. ew kat ke nûserî û honerî û roşinbîrbûn, sermayey morrallî û komellayetî bûn, nek amrazî daxwazî û bedesthênanî sermaye û desellat! (more…)
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٦
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی شازده‌هه‌م
ئه‌گه‌ر سیاسه‌ت بریتیبێت له به‌گه‌ڕخستنی ئیراده‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی بۆ دروستکردنی کۆمه‌ڵگاو مرۆڤێکی ئازادترو زاناترو کراوه‌تر، ل٤٣
من نازانم که نووسه‌ران به کامه پێوه‌ر ڕامیارییه‌ك، که خۆیان پاگه‌نده‌ی بۆ ده‌که‌ن و ده‌یکه‌نه خه‌ونی نه‌وه‌کان بۆ سبه‌ی، برتییه له به‌گه‌ڕخستنی ویستی کۆمه‌ڵایه‌تی بۆ ئاراسته‌کردنی (نه‌ك دروستکردنی) کۆمه‌ڵگه (نه‌ك کۆمه‌ڵگا) و مرۆڤی ئازادتر و زاناتر و کراوه‌تر؟ کامه میکانیزم له به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیدا، کامه ئاسانکاری بۆ گه‌یشتن به هه‌لی یه‌کسان و بواری فراوانتر له بڕیاردانی تاك و پێگه‌یینی و چوونه‌سه‌ری شاره‌زایی و زانایی؟
ئه‌گه‌ر به بیره‌وه‌ری خۆمان و پیره‌کانماندا بچینه‌وه، ئه‌وا ژیان له کۆمه‌ڵگه‌کانمان (نشینگه‌کانمان)دا به‌ر له داهاتنی پارته ڕامیارییه‌کان و به‌ر له قوتکردنه‌وه‌ی ده‌سته‌بژێره به‌ره‌ته‌ره‌کان، ئاسانتر و ئاسووده‌تر و په‌یوه‌نده‌ی و خه‌مخۆری و ده‌ستگیرۆییه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان به‌هێزتر و بیرکردنه‌وه و تێڕوانین و خواست و ڕه‌فتاره‌کان مرۆیانه‌تر بوون. مرۆڤ که‌متر به کۆمه‌ڵگه و تاکه‌کانی و ژینگه و ئاژه‌ڵ و خواسته مرۆییه‌کان نامۆ بوو. ئه‌و کاته‌ی که ڕامیاریی و ده‌سته‌بژێره‌کان و پارته‌کان سایه‌یان به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگه و خه‌ون و خه‌یاڵی تاکه‌کاندا نه‌کردبوو و هێشتاکه به‌ها مرۆییه‌کان و مۆڕاڵی کۆمه‌ڵایه‌تی له بازاری سه‌رمایه‌گوزاری ڕامیارییدا نه‌بووبوونه کاڵا و ده‌سه‌ڵاتخوازی و به‌رته‌ریخوازی و چاوچنۆکی بۆرجوازیی شوێنی ئارمانه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان و ته‌بایی و پاراستنی په‌یوه‌ندییه سروشتییه مرۆییه‌کانیان نه‌گرتبووه‌وه. ئه‌و کاته‌ی که سه‌رۆك و که‌ڵه نووسه‌ر و مۆنیکا و کۆشك و مۆنۆپڵکردن، پێوه‌ری ناوداری نه‌بوون و به‌پێچه‌وانه‌وه خه‌مخۆری و ده‌ستگیرۆیی و هاریکاری کۆمه‌ڵایه‌تی بنه‌ما و پێوه‌ری ئایدیالی پایه‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی بوون. ئه‌و کات که نووسه‌ری و هۆنه‌ری و ڕۆشنبیربوون، سه‌رمایه‌ی مۆڕاڵی و کۆمه‌ڵایه‌تی بوون، نه‌ك ئامرازی داخوازی و به‌ده‌ستهێنانی سه‌رمایه و ده‌سه‌ڵات! (more…)
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٦
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی شازده‌هه‌م
ئه‌گه‌ر سیاسه‌ت بریتیبێت له به‌گه‌ڕخستنی ئیراده‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی بۆ دروستکردنی کۆمه‌ڵگاو مرۆڤێکی ئازادترو زاناترو کراوه‌تر، ل٤٣
من نازانم که نووسه‌ران به کامه پێوه‌ر ڕامیارییه‌ك، که خۆیان پاگه‌نده‌ی بۆ ده‌که‌ن و ده‌یکه‌نه خه‌ونی نه‌وه‌کان بۆ سبه‌ی، برتییه له به‌گه‌ڕخستنی ویستی کۆمه‌ڵایه‌تی بۆ ئاراسته‌کردنی (نه‌ك دروستکردنی) کۆمه‌ڵگه (نه‌ك کۆمه‌ڵگا) و مرۆڤی ئازادتر و زاناتر و کراوه‌تر؟ کامه میکانیزم له به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیدا، کامه ئاسانکاری بۆ گه‌یشتن به هه‌لی یه‌کسان و بواری فراوانتر له بڕیاردانی تاك و پێگه‌یینی و چوونه‌سه‌ری شاره‌زایی و زانایی؟
ئه‌گه‌ر به بیره‌وه‌ری خۆمان و پیره‌کانماندا بچینه‌وه، ئه‌وا ژیان له کۆمه‌ڵگه‌کانمان (نشینگه‌کانمان)دا به‌ر له داهاتنی پارته ڕامیارییه‌کان و به‌ر له قوتکردنه‌وه‌ی ده‌سته‌بژێره به‌ره‌ته‌ره‌کان، ئاسانتر و ئاسووده‌تر و په‌یوه‌نده‌ی و خه‌مخۆری و ده‌ستگیرۆییه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان به‌هێزتر و بیرکردنه‌وه و تێڕوانین و خواست و ڕه‌فتاره‌کان مرۆیانه‌تر بوون. مرۆڤ که‌متر به کۆمه‌ڵگه و تاکه‌کانی و ژینگه و ئاژه‌ڵ و خواسته مرۆییه‌کان نامۆ بوو. ئه‌و کاته‌ی که ڕامیاریی و ده‌سته‌بژێره‌کان و پارته‌کان سایه‌یان به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگه و خه‌ون و خه‌یاڵی تاکه‌کاندا نه‌کردبوو و هێشتاکه به‌ها مرۆییه‌کان و مۆڕاڵی کۆمه‌ڵایه‌تی له بازاری سه‌رمایه‌گوزاری ڕامیارییدا نه‌بووبوونه کاڵا و ده‌سه‌ڵاتخوازی و به‌رته‌ریخوازی و چاوچنۆکی بۆرجوازیی شوێنی ئارمانه کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان و ته‌بایی و پاراستنی په‌یوه‌ندییه سروشتییه مرۆییه‌کانیان نه‌گرتبووه‌وه. ئه‌و کاته‌ی که سه‌رۆك و که‌ڵه نووسه‌ر و مۆنیکا و کۆشك و مۆنۆپڵکردن، پێوه‌ری ناوداری نه‌بوون و به‌پێچه‌وانه‌وه خه‌مخۆری و ده‌ستگیرۆیی و هاریکاری کۆمه‌ڵایه‌تی بنه‌ما و پێوه‌ری ئایدیالی پایه‌ی کۆمه‌ڵایه‌تی بوون. ئه‌و کات که نووسه‌ری و هۆنه‌ری و ڕۆشنبیربوون، سه‌رمایه‌ی مۆڕاڵی و کۆمه‌ڵایه‌تی بوون، نه‌ك ئامرازی داخوازی و به‌ده‌ستهێنانی سه‌رمایه و ده‌سه‌ڵات! (more…)
çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 15
hejên
serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî pazdehem
sêhem: gringî ledaykbûnî dîdêkî dîke bo syasetû pêdawîstî ledaykbûnî nuxbeyekî syasî nwê L38
katêk em serdêrre ya serbabete dexwênîtewe, bê sê û dû degerrêytewe ser nawende cihyanîyekanî binke le emerîka, ke sallane çendîn milyard dolar xercî rakêşanî lawan le wllatanî cîhanda bo beşdarî le ramyarîy baw û beşdarî le dengdanekan û hellbjardnekanda deken. le beramberîşda eger serincî beşdarîkirdnî xellkî le dengdanekan lem ser ta ew serî dunyada bdeyn, ewa boman derdekewêt, ke le çend sallî raburdûda berrêjeyekî berçaw beşdarî û hogrî xellk bo dengdanekan gorrînî em lîst bew lîst, rûy le kemî û hatnexwarewe kirduwe û her emeye, ke nûseranî destebjêrixwaz û berterîxwazî herasan kirduwe û bo em mebeste kewtûnete xo û dexwazn be gorrînî demuçawekan, mijdey dahatûyekî geş bden.
nûseran zor be wiryayyewe, xerîkî mamexemeyî û hewllî rizgakirdnî desellat le çûne-jêrpirsyarn, nek desellatdaran, boye deyanewêt be tawanbarkirdnî fllan lêprisraw û desellatdar be nexwêndewarî û nezanî û neşarezayî, desellat û serwerî wek serçawey gendellî û stem û bêrêzî be mrov le jêrpirsyar rizgar bken û destebjêrêkî dîke, bkene hetwanî zamekan. (more…)