چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٥
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی پازده‌هه‌م
سێهه‌م: گرنگی له‌دایکبوونی دیدێکی دیکه بۆ سیاسه‌ت‌و پێداویستی له‌دایکبوونی نوخبه‌یه‌کی سیاسی نوێ ل٣٨
کاتێك ئه‌م سه‌ردێڕه یا سه‌ربابه‌ته دەخوێنیته‌وه، بێ سێ و دوو ده‌گه‌ڕێیته‌وه سه‌ر ناوه‌نده جهیانییه‌کانی بنکه له ئه‌مه‌ریکا، که ساڵانه چه‌ندین ملیارد دۆلار خه‌رجی ڕاکێشانی لاوان له وڵاتانی جیهاندا بۆ به‌شداری له ڕامیاریی باو و به‌شداری له ده‌نگدانه‌کان و هه‌ڵبژاردنه‌کاندا ده‌که‌ن. له به‌رامبه‌ریشدا ئه‌گه‌ر سه‌رنجی به‌شداریکردنی خه‌ڵکی له ده‌نگدانه‌کان له‌م سه‌ر تا ئه‌و سه‌ری دونیادا بده‌ین، ئه‌وا بۆمان ده‌رده‌که‌وێت، که له چه‌ند ساڵی ڕابوردوودا به‌ڕێژه‌یه‌کی به‌رچاو به‌شداری و هۆگری خه‌ڵك بۆ ده‌نگدانه‌کان گۆڕینی ئه‌م لیست به‌و لیست، ڕووی له که‌می و هاتنه‌خواره‌وه کردووه و هه‌ر ئه‌مه‌یه، که نووسه‌رانی ده‌سته‌بژێرخواز و به‌رته‌ریخوازی هه‌راسان کردووه و بۆ ئه‌م مه‌به‌سته که‌وتوونه‌ته خۆ و ده‌خوازن به گۆڕینی ده‌موچاوه‌کان، مژده‌ی داهاتوویه‌کی گه‌ش بده‌ن.
نووسه‌ران زۆر به وریاییه‌وه، خه‌ریکی مامه‌خه‌مه‌یی و هه‌وڵی ڕزگاکردنی ده‌سه‌ڵات له چوونه–ژێرپرسیارن، نه‌ك ده‌سه‌ڵاتداران، بۆیه ده‌یانه‌وێت به تاوانبارکردنی فڵان لێپرسراو و ده‌سه‌ڵاتدار به نه‌خوێنده‌واری و نه‌زانی و نه‌شاره‌زایی، ده‌سه‌ڵات و سه‌روه‌ری وه‌ك سه‌رچاوه‌ی گه‌نده‌ڵی و سته‌م و بێرێزی به مرۆڤ له ژێرپرسیار ڕزگار بکه‌ن و ده‌سته‌بژێرێکی دیکه، بکه‌نه هه‌توانی زامه‌کان. (more…)
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٥
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی پازده‌هه‌م
سێهه‌م: گرنگی له‌دایکبوونی دیدێکی دیکه بۆ سیاسه‌ت‌و پێداویستی له‌دایکبوونی نوخبه‌یه‌کی سیاسی نوێ ل٣٨
کاتێك ئه‌م سه‌ردێڕه یا سه‌ربابه‌ته دەخوێنیته‌وه، بێ سێ و دوو ده‌گه‌ڕێیته‌وه سه‌ر ناوه‌نده جهیانییه‌کانی بنکه له ئه‌مه‌ریکا، که ساڵانه چه‌ندین ملیارد دۆلار خه‌رجی ڕاکێشانی لاوان له وڵاتانی جیهاندا بۆ به‌شداری له ڕامیاریی باو و به‌شداری له ده‌نگدانه‌کان و هه‌ڵبژاردنه‌کاندا ده‌که‌ن. له به‌رامبه‌ریشدا ئه‌گه‌ر سه‌رنجی به‌شداریکردنی خه‌ڵکی له ده‌نگدانه‌کان له‌م سه‌ر تا ئه‌و سه‌ری دونیادا بده‌ین، ئه‌وا بۆمان ده‌رده‌که‌وێت، که له چه‌ند ساڵی ڕابوردوودا به‌ڕێژه‌یه‌کی به‌رچاو به‌شداری و هۆگری خه‌ڵك بۆ ده‌نگدانه‌کان گۆڕینی ئه‌م لیست به‌و لیست، ڕووی له که‌می و هاتنه‌خواره‌وه کردووه و هه‌ر ئه‌مه‌یه، که نووسه‌رانی ده‌سته‌بژێرخواز و به‌رته‌ریخوازی هه‌راسان کردووه و بۆ ئه‌م مه‌به‌سته که‌وتوونه‌ته خۆ و ده‌خوازن به گۆڕینی ده‌موچاوه‌کان، مژده‌ی داهاتوویه‌کی گه‌ش بده‌ن.
نووسه‌ران زۆر به وریاییه‌وه، خه‌ریکی مامه‌خه‌مه‌یی و هه‌وڵی ڕزگاکردنی ده‌سه‌ڵات له چوونه–ژێرپرسیارن، نه‌ك ده‌سه‌ڵاتداران، بۆیه ده‌یانه‌وێت به تاوانبارکردنی فڵان لێپرسراو و ده‌سه‌ڵاتدار به نه‌خوێنده‌واری و نه‌زانی و نه‌شاره‌زایی، ده‌سه‌ڵات و سه‌روه‌ری وه‌ك سه‌رچاوه‌ی گه‌نده‌ڵی و سته‌م و بێرێزی به مرۆڤ له ژێرپرسیار ڕزگار بکه‌ن و ده‌سته‌بژێرێکی دیکه، بکه‌نه هه‌توانی زامه‌کان. (more…)
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٤
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی
بەشی چوارده‌هه‌م
نایه‌کسانی له کوردستاندا له‌سه‌ر بنه‌مای کاری نابه‌جێ‌و نایاسایی‌و نائه‌خلاقی‌و نائینسانی‌و گه‌نده‌ڵییه‌وه دروستبووه‌و گه‌شه‌ده‌سه‌نێت. کۆی ئیشکردنی هه‌موو سیستمه سیاسییه‌که‌و ئه‌و سیستمه ئابوورییه‌ش که ڕاسته‌وخۆ به سیستمه سیاسییه‌که‌وه گرێدراوه، له‌سه‌ر بێدادی‌و پێشێلکردنی پرنسیپی یه‌کسانی دامه‌زراوه‌و کارده‌کات. ل٣٣
نووسه‌ران نایه‌کسانی وه‌ك دیارده‌یه‌کی هه‌رگیز نه‌گۆڕ و نه‌مر ده‌بینن و له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش به‌سه‌ر دوو ده‌سته‌دا دابه‌شی ده‌که‌ن؛ ده‌سته‌ی یه‌که‌م، نایه‌کسانی نایاسایی و نامۆڕاڵی و نامرۆیی و گه‌نده‌ڵ، دووه‌م، نایه‌کسانی یاسایی، مۆڕاڵی، مرۆیی و ناگه‌نده‌ڵ! لێره‌دا وێرای هه‌شبه‌سه‌ری کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستان بۆ نووسه‌رانی ناوداری، پرسیارێك دێته‌گۆڕێ؛ بێجگه له جیاوازییه جه‌سته‌ییه‌کانی مرۆڤ و ئاوهه‌وا و هه‌ڵکه‌وته‌ی جوگرافی شوێنه‌کان، کامانه‌ن ئه‌و نایه‌کسانییانه‌ی که سروشتی و مۆڕاڵی و مرۆیی و ناگه‌نده‌ڵ و ڕه‌وان؟
نووسه‌ران واوه‌تر له جادووکردن له خوێنه‌ر ده‌ڕۆن و سیسته‌می ئابووری ده‌که‌نه پابه‌ندی سیسته‌می ڕامیاری، که ئه‌مه بۆ هه‌ر که‌سێك، که ئه‌لف و بێیه‌ك له ڕامیاری و ئابووری بزانێت، ده‌کاته نه‌زانی یا فێڵکردن له خه‌ڵك. ئه‌وان ئه‌وه له‌بیرده‌که‌ن، که سه‌رخان (سیسته‌می ڕامیاری) وه‌ڵامده‌ره‌یه به ژێرخانی ئابووری [بنه‌مای ئابووری و په‌یوه‌ندییه‌کانی به‌رهه‌مهێنان] بۆ نموونه ئابووری به‌رنامه‌ڕێژیی ناوه‌ندی بۆلشه‌ڤیکی، ده‌سه‌ڵاتی تاکپارتیی و دیکتاتۆری ده‌خوازێت، ئابووریی بازارئازاد، سیسته‌می پارله‌مانی و فره‌پارتی ده‌خوازێت، نه‌ك به پێچه‌وانه‌وه. چونکه به‌و ڕاده‌یه‌ی که ده‌وڵه‌ته‌کان مل به پێشمه‌رجی ناوه‌نده جیهانلوشه‌کان ده‌ده‌ن، به‌و ڕاده‌یه به‌رنامه‌ڕێژی ناوه‌ندی و ده‌ستتێوه‌ردانی ده‌وڵه‌ت و ئابووری نیشتمانی لاواز ده‌بێت و له به‌رامبه‌ریشیدا وه‌ك وه‌ڵامدانه‌وه به ته‌راتێنی ئابووریی و ڕامیاریی ناوه‌نده جیهانییه‌کان، جێپیی تاکپارت و سه‌رۆکسالاری لاواز ده‌بێت و ڕۆڵی کۆمپانییه‌کان و ده‌سه‌ڵاته ئابوورییه جیهانییه‌کان له پشت ده‌مامکی نوێنه‌رانی هه‌ڵبژێردراوی نه‌ته‌وه و نیشتمانه‌وه به‌هێزتر ده‌بێت. (more…)
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٤
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی
بەشی چوارده‌هه‌م
نایه‌کسانی له کوردستاندا له‌سه‌ر بنه‌مای کاری نابه‌جێ‌و نایاسایی‌و نائه‌خلاقی‌و نائینسانی‌و گه‌نده‌ڵییه‌وه دروستبووه‌و گه‌شه‌ده‌سه‌نێت. کۆی ئیشکردنی هه‌موو سیستمه سیاسییه‌که‌و ئه‌و سیستمه ئابوورییه‌ش که ڕاسته‌وخۆ به سیستمه سیاسییه‌که‌وه گرێدراوه، له‌سه‌ر بێدادی‌و پێشێلکردنی پرنسیپی یه‌کسانی دامه‌زراوه‌و کارده‌کات. ل٣٣
نووسه‌ران نایه‌کسانی وه‌ك دیارده‌یه‌کی هه‌رگیز نه‌گۆڕ و نه‌مر ده‌بینن و له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش به‌سه‌ر دوو ده‌سته‌دا دابه‌شی ده‌که‌ن؛ ده‌سته‌ی یه‌که‌م، نایه‌کسانی نایاسایی و نامۆڕاڵی و نامرۆیی و گه‌نده‌ڵ، دووه‌م، نایه‌کسانی یاسایی، مۆڕاڵی، مرۆیی و ناگه‌نده‌ڵ! لێره‌دا وێرای هه‌شبه‌سه‌ری کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستان بۆ نووسه‌رانی ناوداری، پرسیارێك دێته‌گۆڕێ؛ بێجگه له جیاوازییه جه‌سته‌ییه‌کانی مرۆڤ و ئاوهه‌وا و هه‌ڵکه‌وته‌ی جوگرافی شوێنه‌کان، کامانه‌ن ئه‌و نایه‌کسانییانه‌ی که سروشتی و مۆڕاڵی و مرۆیی و ناگه‌نده‌ڵ و ڕه‌وان؟
نووسه‌ران واوه‌تر له جادووکردن له خوێنه‌ر ده‌ڕۆن و سیسته‌می ئابووری ده‌که‌نه پابه‌ندی سیسته‌می ڕامیاری، که ئه‌مه بۆ هه‌ر که‌سێك، که ئه‌لف و بێیه‌ك له ڕامیاری و ئابووری بزانێت، ده‌کاته نه‌زانی یا فێڵکردن له خه‌ڵك. ئه‌وان ئه‌وه له‌بیرده‌که‌ن، که سه‌رخان (سیسته‌می ڕامیاری) وه‌ڵامده‌ره‌یه به ژێرخانی ئابووری [بنه‌مای ئابووری و په‌یوه‌ندییه‌کانی به‌رهه‌مهێنان] بۆ نموونه ئابووری به‌رنامه‌ڕێژیی ناوه‌ندی بۆلشه‌ڤیکی، ده‌سه‌ڵاتی تاکپارتیی و دیکتاتۆری ده‌خوازێت، ئابووریی بازارئازاد، سیسته‌می پارله‌مانی و فره‌پارتی ده‌خوازێت، نه‌ك به پێچه‌وانه‌وه. چونکه به‌و ڕاده‌یه‌ی که ده‌وڵه‌ته‌کان مل به پێشمه‌رجی ناوه‌نده جیهانلوشه‌کان ده‌ده‌ن، به‌و ڕاده‌یه به‌رنامه‌ڕێژی ناوه‌ندی و ده‌ستتێوه‌ردانی ده‌وڵه‌ت و ئابووری نیشتمانی لاواز ده‌بێت و له به‌رامبه‌ریشیدا وه‌ك وه‌ڵامدانه‌وه به ته‌راتێنی ئابووریی و ڕامیاریی ناوه‌نده جیهانییه‌کان، جێپیی تاکپارت و سه‌رۆکسالاری لاواز ده‌بێت و ڕۆڵی کۆمپانییه‌کان و ده‌سه‌ڵاته ئابوورییه جیهانییه‌کان له پشت ده‌مامکی نوێنه‌رانی هه‌ڵبژێردراوی نه‌ته‌وه و نیشتمانه‌وه به‌هێزتر ده‌بێت. (more…)
çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 13
serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî
beşî syazdehem
tenha komellgayekî dadperwer detwanêt hawdengîy drustibkat lenêwan dîdu boçûnû temahe cyawazekanda, detwanêt rîkewtnêkî frecemser drustibkat lenêwan dîdgaw boçunû wîstû meyle nakokekanda, bebêewey hîç yekêk lew dîdgaw meylû wîstane tuşî bêdengkirdnû daplosînû pêkdadanî tundutîjbbin legell yekda. L30
nûseran awêzanî pyahelldanî bêbnema debnewe û dekewnewe şêwandnî wêne rۊasteqînekanî dêmokrasî parlemanî. her be zorî ew pyahelldane bêbnemaye deyanewêt çawbestêkî weha le dadwerîyekeyan bedestewe bden, ke stemkar û stemlêkraw, diz û dzîlêkraw, heman maf û yeksanyan hebêt, eweş be giştî le sayey sîstemêkda, ke xoy berhemhênerî nadadwerî û serkut û nayeksanîye!
ewan roşnî nakenewe, le sayey sîstemêkda ke desellat nwênerayetî çînêk dekat û hemû yasa û rêsakanî dakokî le berjewendî ew çîne deken, çon detwanrêt dadperwerî bo hemû çînekan dabîn bikrêt? katêk ke çînî bindest û çewsawe daway yeksanî bkat û ew yeksanîyeş bo çînî serwer be watay kotayî serwerîyekey bêt, aya le komellge naketwarîyekey nûseranda dewllet û hêze dapllosênerekanî bêlayenane hewllî bergirtin be tundutîjî deden ya wek şîkagoy 1886 û tasllucey 2006 krêkaranî narrazî dedene ber destrrêjî çeke asayişparêzekanyan? aya xudî nûseran her wek êsta djayetî tundutîjî deken ya le pênaw manewey rêwişwênî destebjêraney xoyan le sayey serwerî çînayetî sermayedaranda, xwazyarî hatne meydanî çekme asnînekan debin û daway sepandin û serwerî yasa deken?
(more…)
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٣
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی
بەشی سیازده‌هه‌م
ته‌نها کۆمه‌ڵگایه‌کی دادپه‌روه‌ر ده‌توانێت هاوده‌نگیی دروستبکات له‌نێوان دیدو بۆچوون‌و ته‌ماحه جیاوازه‌کاندا، ده‌توانێت ڕیکه‌وتنێکی فره‌جه‌مسه‌ر دروستبکات له‌نێوان دیدگاو بۆچون‌و ویست‌و مه‌یله ناکۆکه‌کاندا، به‌بێئه‌وه‌ی هیچ یه‌کێك له‌و دیدگاو مه‌یل‌و ویستانه توشی بێده‌نگکردن‌و داپلۆسین‌و پێکدادانی توندوتیژببن له‌گه‌ڵ یه‌کدا. ل٣٠
نووسه‌ران ئاوێزانی پیاهه‌ڵدانی بێبنه‌ما ده‌بنه‌وه و ده‌که‌ونه‌وه شێواندنی وێنه ڕۊاسته‌قینه‌کانی دێمۆکراسی پارله‌مانی. هه‌ر به زۆری ئه‌و پیاهه‌ڵدانه بێبنه‌مایه ده‌یانه‌وێت چاوبه‌ستێكی وه‌ها له دادوه‌رییه‌که‌یان به‌ده‌سته‌وه بده‌ن، که سته‌مکار و سته‌ملێکراو، دز و دزیلێکراو، هه‌مان ماف و یه‌کسانیان هه‌بێت، ئه‌وه‌ش به گشتی له سایه‌ی سیسته‌مێکدا، که خۆی به‌رهه‌مهێنه‌ری نادادوه‌ری و سه‌رکوت و نایه‌کسانییه!
ئه‌وان ڕۆشنی ناکه‌نه‌وه، له سایه‌ی سیسته‌مێکدا که ده‌سه‌ڵات نوێنه‌رایه‌تی چینێك ده‌کات و هه‌موو یاسا و ڕێساکانی داکۆکی له به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌و چینه ده‌که‌ن، چۆن ده‌توانرێت دادپه‌روه‌ری بۆ هه‌موو چینه‌کان دابین بکرێت؟ کاتێك که چینی بنده‌ست و چه‌وساوه داوای یه‌کسانی بکات و ئه‌و یه‌کسانییه‌ش بۆ چینی سه‌روه‌ر به واتای کۆتایی سه‌روه‌رییه‌که‌ی بێت، ئایا له کۆمه‌ڵگه ناکه‌توارییه‌که‌ی نووسه‌راندا ده‌وڵه‌ت و هێزه داپڵۆسێنه‌ره‌کانی بێلایه‌نانه هه‌وڵی به‌رگرتن به توندوتیژی ده‌ده‌ن یا وه‌ك شیکاگۆی 1886 و تاسڵوجه‌ی 2006 کرێکارانی ناڕازی ده‌ده‌نه به‌ر ده‌ستڕێژی چه‌که ئاسایشپارێزه‌کانیان؟ ئایا خودی نووسه‌ران هه‌ر وه‌ك ئێستا دژایه‌تی توندوتیژی ده‌که‌ن یا له پێناو مانه‌وه‌ی ڕێوشوێنی ده‌سته‌بژێرانه‌ی خۆیان له سایه‌ی سه‌روه‌ری چینایه‌تی سه‌رمایه‌داراندا، خوازیاری هاتنه مه‌یدانی چه‌کمه ئاسنینه‌کان ده‌بن و داوای سه‌پاندن و سه‌روه‌ری یاسا ده‌که‌ن؟ (more…)
تضاد فکری باکونین و مارکس / 2
که ما را به مسأله ی دوم می آورد، به ویژه ذات خود انقلاب. برای باکونین، انقلاب به معنی انقلاب اجتماعی از پایین بود. این انقلاب اجتماعی هم شامل منسوخ کردن دولت بود و هم تصرف کاپیتال. در زبان خود او، ” انقلاب بایستی از همان ابتدا دست به کار شود تا رادیکالی و به طور کلی دولت را نابود کند.” که ” پیامد طبیعی و ضروری آن … ضبط و تسخیر تمام سرمایه ی مولد و ابزار تولید از جانب اتحادیه های کارگران” است که ” آن را به استفاده ی جمعی خواهند گذاشت … اتحاد فدراتیو تمام اتحادیه های کارگران … کمون را تشکیل خواهد داد … دیگر هیچ انقلاب سیاسی موفقی وجود نخواهد داشت … مگر اینکه انقلاب سیاسی تبدیل به انقلاب اجتماعی شود.”(Michael Bakunin: Selected Writings، صفحات 170 و 171) که اساسا ادعای کذب انگلس که می‌نویسد که باکونین “دولت را و نه کاپیتال را شر و شیطان عمده می‌داند که بایستی منسوخ شود.” را رد می کند.(The Marx-Engels Reader، صفحه ی 728) این جمله به طور عمد دیدگاه باکونین را تحریف می کند. چرا که باکونین همواره تأکید داشت که دگرگونی اقتصادی و سیاسی “بایستی با هم و همزان به وقوع بپیوندد.” (The Basic Bakunin، صفحه ی 106) (more…)
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٢
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی
بەشی دوازده‌هه‌م
دووەم دادپەروەریی، نایەکسانیی و هەژاریی
پته‌وکردنی دادپه‌روه‌ریی‌و نه‌هێشتنی نایه‌کسانی‌و چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی هه‌ژاریی له کوردستاندا
مه‌سه‌له‌ی نه‌بوونی دادپه‌روه‌ری یه‌کێکه له مه‌سه‌له هه‌ره گرنگه‌کانی ئه‌مڕۆکه‌ی دونیای سیاسی‌و کۆمه‌ڵایه‌تی ئیمه. مه‌به‌ستمان له دادپه‌روه‌ری ئاماده‌گی ئه‌و ڕۆحه سیاسییه‌یه که له‌سه‌ر دوو کۆڵه‌که‌ی سه‌ره‌کی وه‌ستاوه. یه‌کێکیان مامه‌ڵه‌کردنی ئینسانه وه‌ک بوونه‌وه‌ری ئازاد. ئه‌م خاڵه له جه‌وهه‌ردا مانای ده‌سته‌به‌رکردن‌و پاراستنی مافه‌کانی مرۆڤ‌و ئازادییه سه‌ره‌کییه‌کانی ئینسانه. ل ٢٩
نووسه‌ران له سه‌راپای نووسینه‌که‌یاندا کۆمه‌لێك تێزیان داهێناوه، که هیچ بنه‌مایه‌کی لۆجیکی و ئاوه‌زپه‌سه‌ند و هزریان نییه. له‌وێوه که ئه‌وان پێیانوایه له سایه‌ی سه‌روه‌ری چینایه‌تیدا ئازادی به‌دی دێت، له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌ما ئاوه‌ژووه دادپه‌روه‌ری و یه‌کسانی تاکه‌کان یا خۆیان واته‌نی “مرۆڤه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه” وێنا ده‌که‌ن و ڕیفۆرمێکی ڕامیاریی له ده‌سه‌لاتی بۆرجوازی کورددا، ئه‌وه‌ی که ئه‌وان به ده‌سه‌ڵاتی پارتیی نێوی ده‌به‌ن، ده‌که‌نه ڕێگه‌ی چاره‌سه‌ری هه‌موو گیروگرفتێك و وه‌لانانی ڕێگرییه‌کان.
ئه‌گه‌ر ئازادی به واتای ئازادبوونی تاك له بڕیاردان و هه‌ڵبژاردنی پێدایستییه‌کانی ژیانی به‌مه‌جی پێشێلنه‌کردن و نه‌به‌زاندنی سنووری ئازادی که‌سانی دیکه وه‌ربگرین، ئه‌وا ناکرێت له سایه‌ی بوونی سه‌روه‌ری هێندێك به‌سه‌ر هێندێکی تردا [چ سه‌روه‌ری که‌مینه‌تی به‌سه‌ر زۆرینه‌دا و چ سه‌روه‌ری زۆرینه به‌سه‌ر که‌مینه‌دا] قسه له بوونی ئازادی بکه‌ین. ئه‌گه‌ر ئازادی به واتای خودسه‌روه‌ری مرۆڤ به‌سه‌ر خۆی له پانتایی ئازادی ئه‌وانی دیکه‌دا، له‌به‌رچاو بگرین، ئه‌وا دیسانه‌وه ئازادی دابه‌ش ناکرێت. چونکه ته‌نیا له ئازادی گشتیی کۆمه‌ڵدا ئازادی تاك ده‌سه‌به‌ر ده‌کرێت. کاتێك که کۆمه‌ڵگه ژێرده‌ستی سه‌روه‌ری که‌سانێك بێت، قسه‌کردن له بوونی ئازادی پڕ به‌و واتایه‌ی که تاکه‌کان له کۆیلایه‌تییه‌وه تا ئێستا خۆیانیان بۆ به‌کوشت داوه یا ده‌ده‌ن، ئه‌گه‌ر خۆشباوه‌ڕیی نه‌بێت، ئه‌وا خۆشباوه‌ڕکردنی که‌سانی دیکه‌یه. ده‌کرێت له کۆمه‌ڵگه‌ی نائازاددا که‌سێك ئازادئه‌ندێش بێت، به‌ڵام تا ئه‌و کاته‌ی که که‌سانێك [چ به نوێنه‌رایه‌تی ناڕاسته‌وخۆ چ به دیکتاتۆری] بڕیار له‌سه‌ر ژیان و خواست و داهاتووی تاکه‌کان بده‌ن، ئه‌وا ئازادی خواسته و نه‌بووه‌ته که‌توار و ناشتوانێت له وه‌ها بارێکدا ببێت. (more…)
çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 11
hejên
serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî
beşî yazdehem
aşnakirdnewey syasekanî ême be behakanî mrovû rêzgirtnî, yekêke le pêdawîstîye here gringekanî dunyay ême. L27
berrastî nûseran xoyan le gêlî deden ya xellk be gêll dezanin û bew core wa nîşan deden, ke lew birrwayedan seranî kurd bew xewnaney ewan, aşna nîn! min hawkêşeke pêçewane debînim, ewe mrovî kurd û takî komellgey kurdistane, ke debêt be beha û maf û xwast û twana û wîstî xoy aşnabêt, nek pêçewanekey! çunke katêk ke tak xoy bnasêt û bitwanêt rêwişwênî xoy le komellge û peywendîye abûrîy û ramyarîy û komellayetîyekanda dyarî bkat, ewsa debînîn, ke çon le huşyarî komellda bûnî serkirde û desellat debne bêrrêzî be xudî mrov!
nûseran leser ew bnemayey ke pêyanwaye zorîney xellk “mêgel -xoyan watenî” cêgey bezeyî û destgîruîyn û lewe kemtrin, ke twanay aşnabûnyan be mafî xoyan hebêt, boye wek qeşekan le tewawî nûsînekeyanda rûy demyan desellatdarane û daway bezeyî û lakirdnewe le mafî mrovyan lêdeken. serçawey weha têrrwanêk bo berterîdan bexoyan wek destebjêrêkî roşinbîr degerrêtewe. ewan huşyarî be behrey xudadawî dezanin û zorîne lewe kemtir seyr deken, ke twanay aşnabûn û huşyarbûneweyan hebêt. ewan bawerryan bewe heye, ke azadî dedrêt û bexşîşî serwerane, rêz û beha leser bnemay nîştmandarêtî û lelayen serweranewe be ême dedrên. (more…)
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١١
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی
بەشی یازده‌هه‌م
ئاشناکردنه‌وه‌ی سیاسه‌کانی ئێمه به به‌هاکانی مرۆڤ‌و رێزگرتنی، یه‌کێکه له پێداویستییه هه‌ره گرنگه‌کانی دونیای ئێمه. ل٢٧
به‌ڕاستی نووسەران خۆیان لە گێلی دەدەن یا خەڵك بە گێڵ دەزانن و به‌و جۆره وا نیشان ده‌ده‌ن، که له‌و بڕوایه‌دان سه‌رانی کورد به‌و خه‌ونانه‌ی ئه‌وان، ئاشنا نین! من هاوکێشه‌که پێچه‌وانه ده‌بینم، ئه‌وه مرۆڤی کورد و تاکی کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستانه، که ده‌بێت به به‌ها و ماف و خواست و توانا و ویستی خۆی ئاشنابێت، نه‌ك پێچه‌وانه‌که‌ی! چونکه کاتێك که تاك خۆی بناسێت و بتوانێت ڕێوشوێنی خۆی له کۆمه‌ڵگه و په‌یوه‌ندییه ئابووریی و ڕامیاریی و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کاندا دیاری بکات، ئه‌وسا ده‌بینین، که چۆن له هوشیاری کۆمه‌ڵدا بوونی سه‌رکرده و ده‌سه‌ڵات ده‌بنه بێڕێزی به خودی مرۆڤ!
نووسەران لەسەر ئەو بنەمایەی کە پێیانوایە زۆرینەی خەڵك “مێگەل -خۆیان واتەنی” جێگەی بەزەیی و دەستگیرویین و لەوە کەمترن، کە توانای ئاشنابوونیان بە مافی خۆیان هەبێت، بۆیە وەك قەشەکان لە تەواوی نووسینەکەیاندا ڕووی دەمیان دەسەڵاتدارانە و داوای بەزەیی و لاکردنەوە لە مافی مرۆڤیان لێدەکەن. سەرچاوەی وەها تێڕوانێك بۆ بەرتەریدان بەخۆیان وەك دەستەبژێرێكی ڕۆشنبیر دەگەڕێتەوە. ئەوان هوشیاری بە بەهرەی خوداداوی دەزانن و زۆرینە لەوە کەمتر سەیر دەکەن، کە توانای ئاشنابوون و هوشیاربوونەوەیان هەبێت. ئەوان باوەڕیان بەوە هەیە، کە ئازادی دەدرێت و بەخشیشی سەروەرانە، ڕێز و بەها لەسەر بنەمای نیشتماندارێتی و لەلایەن سەروەرانەوە بە ئێمە دەدرێن. (more…)