يطلق البعض على المنتمين للتيارات اللاسلطوية المتأثرة بالماركسية، أنهم أطفال لينين، لأنه سفه أسلافهم التاريخيين، و وصف شيوعيتهم اليسارية بأنها لعب أطفال ، ولكن التجربة التاريخية فى هذه الحالة، أثبتت أنه أحيانا ما يكون لعب الأطفال أكثر حكمة وصوابا من عمل الراشدين.
* فى مارس 1921، طالبت المعارضة العمالية بأن يكون الإنتاج والخدمات تحت إدارة النقابات العمالية ومجالس العمال، إلا أن لينين نعت الاقتراح بأنه “انحراف نقابي فوضوي واضح وجلي” وذلك في التقرير الذي قدّمه أمام المؤتمر العاشر للحزب الشيوعي البلشفي لروسيا ، وطرح فى مقابل هذا نموذج لدولة تتجاوز مهامها السيادية التقليدية إلى إدارة مجمل شئون المجتمع فى الإنتاج والخدمات، مأخوذا ومنبهرا فى ذلك بنموذج إدارة جهاز الدولة الألمانى لمرفق البريد، و أنتهى اقتراح لينين البالغ الذى أخذ فرصته فى التطبيق إلى أن يتحول كبار العاملين فى الجهاز البيروقراطى للدولة لطبقة منفصلة عن الطبقة العاملة مثقلة بالامتيازات، و محصنة من النقد، واتاحت لها سلطاتها الكلية القدرة، أن تفسد دون حسيب، و تخرب دون رقيب، وانتهى الأمر بها أن تدمر بنفسها دولتها، و أهدت بسهولة معظم ثروات الاتحاد السوفيتى التى بنيت بكم هائل من التضحيات عبر ثمانين عاما إلى حفنة من اللصوص، دون أن يبدى العمال أى دفاع عن ما يملكوه، وما شيدوه بالدم والعرق والحرمان، لأنهم فى الحقيقة لم يشعروا يوما أنهم مالكين لكل تلك الثروة، فقد كان تخطيط الدولة العقلانى لكل من الإنتاج والاستهلاك، يعنى تكديس السلاح وغزو الفضاء، و فى نفس الوقت حرمان الناس من احتياجاتهم الاستهلاكية البسيطة،..أما ما اقترحه الأطفال، ولم يجد الفرصة للتطبيق ، فكان يعنى ببساطة أن يتحرر العمال فعليا من عبودية العمل المأجور التى استمرت لدى الدولة كما كانت لدى الرأسماليين ، كما استمر انفصالهم عن وسائل الإنتاج، وعن ما ينتجوه كما كانوا فى الوضع الذى ثاروا عليه، كان الأخذ بكلام الأطفال ، سوف يعنى عدم اتاحة الفرصة للفساد و لتنامى الثروات من الاقتصاد السرى، طالما ظل بإيدي العمال أنفسهم إدارة ما يملكوه، وما كان يمكن أن يسلب منهم ما بنوه، بمثل هذه البساطة التى حدثت، فضلا عن أنهم فى النهاية كانوا سوف ينتجون ما يحتاجونه فعلا من احتياجات استعمالية، دون هدر للإمكانيات الموارد وجهودهم الهائلة فيما لا طائل من وراءه ، وبالتالى ما كان يمكن أن يفقد البشر فرصتهم التاريخية للتحرر من القهر والاستغلال، و التى قد لا تتكرر فى المدى المنظور، نتيجة هذا الفشل المروع، برغم ما يمثله الوضع الحالى من تهديدات لاستمرار البشر أنفسهم فى الوجود، وبرغم الأزمة التى تعترى الرأسمالية مؤخرا، بسبب عزوف الناس فى نفس الوقت عن سماع من يطرحون البديل عن هذا الوضع، والذين يقترحون تجاوز الرأسمالية فورا. Continue reading أطفال لينين على صواب
Monthly Archives: December 2010
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/٥
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی
بەشی پێنجەم
یه‌که‌م: داکۆکیکردن له مافه‌کانی ئینسانی کوردو هه‌وڵدان بۆ گۆرانی وێنه‌کان
١– ئه‌زموونی سیاسی کوردی له ئه‌زموونی شۆڕشگێرانه‌وه بۆ ئه‌زموونی گه‌نده‌ڵکاران ل.١١
کامه شۆڕشگێڕی، شۆڕشگێڕیی لای نووسه‌ران چ واتایه‌ك ده‌به‌خشێت؟
ئه‌ی مافه‌کانی مرۆڤه ناکورده‌کانی هه‌رێم چی؟ ئایا ئه‌مه ناسیونالیزمێکی په‌لهاویشتوو بۆ شۆڤێنیزم نییه؟
وه‌ك ده‌زانین کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستان (هه‌رێم) له کۆمه‌لێك پێکهاته‌ی نه‌ته‌وه‌یی و ئایینی جیاواز پێکهاتووه و هه‌ژمارێکی ناکورد ده‌گرێته خۆی و له ئێستا و سبه‌ینێشدا هه‌زاران و ملیۆنان که‌س چ بۆ کارکردن و ژیان چ بۆ گه‌شتوگوزار و پرۆژه‌ی دیکە ڕوو له‌م ده‌ڤه‌ره ده‌نێن، ئایا ئه‌وانه مافی خوارتر له کوردانیان ده‌بێت؟ کاتێك نووسه‌ران قسه له‌سه‌ر ماف ده‌که‌ن، زۆر به دیایکراوی باس له مافه مرۆییه‌کان (مافه بنه‌ڕه‌تییه‌کان، مافه گشتی و هاوبه‌شه‌کانی مرۆڤ) ده‌که‌ن، نه‌ك له مافه نه‌ته‌وه‌ییه‌کان. ئیتر لێره‌دا هیچ بوارێك بۆ پاساو و خۆده‌رکێشان له‌ژێر ساباتی ناسیونالیزم وه‌ك ئایدیلۆژیای ده‌وڵه‌ت نامێنێته‌وه. لێره‌دا زۆر به زاقی ناسیونالیزمی په‌لهاویشتوو بۆ شۆڤێنیزم و هه‌ڵاواردنی مرۆڤه ناکورده‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستان یا هه‌رێم له مافه بنه‌ڕه‌تییه‌کان، خۆ نێشان ده‌دا و له‌ته‌ك ده‌سه‌ڵاتدا چاوشاركێ ده‌کات. ئه‌وه‌ی له عیراق، به‌تایبه‌ت له هه‌رێمدا ژیابێت، باش ئه‌وه ده‌زانێت، که له سایه‌ی ده‌وڵه‌تی بۆرجوازی عیراقیی پشتبه‌ستوو به‌ناسیونالیزمی عه‌ره‌بی په‌لهاویشتوو به‌ره‌و شۆڤێنیزم، ته‌نیا تاکی کورد له مافه بنه‌ڕه‌تیی و نه‌ته‌وه‌یی و کولتوورییه‌کانی بێبه‌ش نه‌بووه، به‌ڵکو تورکمان و کلدانی و ئاشوورییه‌کانیش به هه‌مان شێوه بێبه‌شبوون و ئه‌و که‌مه‌نه‌ته‌وانه که‌وتوونه‌ته سنووری جوگرافی هه‌رێمی کوردستان و نووسه‌ران ده‌خوازن له‌و چوارچێوه‌دا مافی مرۆیی کورد داکۆکی لێبکرێت! پرسیار ئه‌وه‌یه، بڕیاره له به‌رامبه‌ر کێ و کامه ده‌سه‌ڵاتدا داکۆکی لێبکرێت، مه‌گه‌ر له‌و سنووره‌دا خودی بۆرجوازی کورد سەروەر نییه، که ده‌سه‌ڵاتداره؟
ئایا ئه‌مه بۆ خۆی به‌ڵگه‌ی ئه‌وه نییه، که ده‌سه‌ڵات هه‌ر شوناسێکی هه‌بێت و هه‌ر پۆشاکێکی به‌به‌ردا بکرێت، هێشتا هه‌ر چه‌وسێنه‌ری ئه‌و تاکانه ده‌مێنێته‌وه، که پاگه‌نده‌ی نوێنه‌رایه‌تیان ده‌کات؟ Continue reading چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/٥
مەغریب/ ڕەبات: خۆپیشاندانی فێرکاران (مامۆستایان)ی بێکار لەلایەن پۆلیسەوە هێڕشی کرایە سەر
مەغریب/ ڕەبات: خۆپیشاندانی فێرکاران (مامۆستایان)ی بێکار لەلایەن پۆلیسەوە هێڕشی کرایە سەر
ناڕەزایەتی فێرکارانی بێکار لە مەغریب، بەر لێدان کەوت
ڕۆژی ٢٢ی دێسەمبەری ٢٠١٠ کۆمەڵێك خەڵکی بێکار کە نزیکەی ١٠٠ کەسێك دەبوون و زۆربەیان فێرکار بوون، لەبەردەم بنکەی کۆمەڵەی نیشتمانی دەرچوانی بێکار لە مەغریب (ANDCM) ڕێپێوانی ناڕەزایەتی بێکاران دەستی پێکرد و لەبەردەم پارلەمانی مەغریب لە ڕەبات کۆبوونەوە. هەروەها کۆمەڵێك خوێندکاریش بە ناڕەزایەتییەکەو پەیوەست بوون. لە ڕەوتی ڕێپێوانەکەدا چەندجارێك خۆپیشاندەران لەلایەن پۆلیسی ئاسایشەوە تەنگەتاو کران و بڵاوەیان پێکرا، لە بەرامبەردا خۆپیشاندەران بە داخستنی شەقامەکان گەڕانەوە. پۆلیس پەلاماری خۆپیشاندانە ئارامەکەیانی دا و زۆربەیان بەر لێدان و توندوتیژی کەوتن. لەو هێرش و پەلاماردانەدا کۆتایی بە ناڕەزایەتیەکە هات.
بێکاران لەپێناو بەدەستهێنان کار و ڕەخساندنی هەلی کار لە بواری کەرتی گشتیدا خۆپیشاندانەکەیان بەرپاکردبوو و بە دیاریکراویش لەم بارەدا خوازیاری کار بۆ مامۆستایانی بێکار بوون.
سەرچاوەی هەواڵ: http://libcom.org/news/rabat-unemployed-teachers-demo-attacked-police-22122010
mexrîb/ rebat: xopîşandanî fêrkaran (mamostayan)î bêkar lelayen polîsewe hêrrşî kraye ser
narrezayetî fêrkaranî bêkar le mexrîb, ber lêdan kewt
rojî 22î dêsemberî 2010 komellêk xellkî bêkar ke nzîkey 100 kesêk debûn û zorbeyan fêrkar bûn, leberdem binkey komelley nîştmanî derçwanî bêkar le mexrîb (ANDCiM) rêpêwanî narrezayetî bêkaran destî pêkird û leberdem parlemanî mexrîb le rebat kobûnewe. herweha komellêk xwêndkarîş be narrezayetîyekew peywest bûn. le rewtî rêpêwanekeda çendcarêk xopîşanderan lelayen polîsî asayşewe tengetaw kran û bllaweyan pêkra, le beramberda xopîşanderan be daxistnî şeqamekan gerranewe. polîs pelamarî xopîşandane aramekeyanî da û zorbeyan ber lêdan û tundutîjî kewtin. lew hêrş û pelamardaneda kotayî be narrezayetyeke hat.
bêkaran lepênaw bedesthênan kar û rexsandnî helî kar le bwarî kertî giştîda xopîşandanekeyan berpakirdbû û be dyarîkrawîş lem bareda xwazyarî kar bo mamostayanî bêkar bûn.
خرۆشان و دەستبەسەرداگرتنەکان لە بریتانیا، ژانی لەدایكبوونی (بزووتنەیەکی نوێ)ن
زاهیر باهیر
له‌نده‌ن 23.12.2010
ئه‌و كۆمەڵگەیه‌ی، كه به‌ڕای گه‌لێك كه‌س ده‌مێكه جوڵه‌ی لێبڕاوه و دونیا ئاو بیبات، ئه‌و هه‌ر له‌سه‌ر به‌زموڕه‌زمی خۆیه‌تی و كه‌سه‌كانی ناو كۆمەڵگەكه تەنیا سه‌رگه‌رمی كاروبار و كێشه‌ی خۆیانن، ته‌نها بیره و جگه‌ره و سێكسیان هه‌بێت، ئیدی هیچی دیکەیان له‌لا گرنگ نییه.
هه‌ندێكی دیکەش وایان ده‌بینی، كه تاكه‌كانی ناو ئه‌م كۆمەڵگەیه ده‌مێكه له‌لایه‌ن سه‌رۆكشالیارانی جارانی وڵات (خاتوو تاچه‌ر) و به پشتیوانی یەکێتییە ناوەندییە زەردەکان و پارتی كریكاران( له‌یبه‌ر پارتی)یه‌وه خه‌سێنراوه و له جوڵه خراوه.
كه‌چی له مانگی ئایاری ئه‌مساڵه‌وه، كه پارتی تۆری و پارتی لیبراڵ دیمۆكرات جڵه‌وی میرایەتییان گرتۆته‌‌ده‌ست و پرۆژە و پلانەکانیان به‌ته‌واوەتی و بۆ ته‌واوی خه‌ڵكانی كۆمەڵگەی بریتانی ده‌ركه‌وتووه، هەر له ده‌ركردنی كرێكاران و كه‌مكردنه‌وەی كار و سه‌رجه‌می خزمه‌تگوزارییه‌كان و بڕین و كه‌مكردنه‌وه‌ی بیمه‌كان و پلاندانان بۆ باجی زیاتر و زیادكردنی باجی كڕینی شتومه‌ك ته‌نانه‌ت خواردنیش له ڕۆژی 01.01.2011 له سه‌دا 15%ەوە بۆ لە سه‌دا 20% لە چێشتخانه‌كان و دوكانه بچوكه‌كانیش. زیاد كردنی سێ بەرابەری خەرجی فێریاران و خوێندكارانی زانكۆكان له 3.120 پاوه‌نده‌وه بۆ 9.000 پاوه‌ند لە ساڵێکدا، كه بڕیاره له ساڵی 2012 وه ئه‌م یاسه‌یه جێبەجێ بکرێت. Continue reading خرۆشان و دەستبەسەرداگرتنەکان لە بریتانیا، ژانی لەدایكبوونی (بزووتنەیەکی نوێ)ن
خرۆشان و دەستبەسەرداگرتنەکان لە بریتانیا، ژانی لەدایكبوونی (بزووتنەیەکی نوێ)ن
زاهیر باهیر
له‌نده‌ن 23.12.2010
ئه‌و كۆمەڵگەیه‌ی، كه به‌ڕای گه‌لێك كه‌س ده‌مێكه جوڵه‌ی لێبڕاوه و دونیا ئاو بیبات، ئه‌و هه‌ر له‌سه‌ر به‌زموڕه‌زمی خۆیه‌تی و كه‌سه‌كانی ناو كۆمەڵگەكه تەنیا سه‌رگه‌رمی كاروبار و كێشه‌ی خۆیانن، ته‌نها بیره و جگه‌ره و سێكسیان هه‌بێت، ئیدی هیچی دیکەیان له‌لا گرنگ نییه.
هه‌ندێكی دیکەش وایان ده‌بینی، كه تاكه‌كانی ناو ئه‌م كۆمەڵگەیه ده‌مێكه له‌لایه‌ن سه‌رۆكشالیارانی جارانی وڵات (خاتوو تاچه‌ر) و به پشتیوانی یەکێتییە ناوەندییە زەردەکان و پارتی كریكاران( له‌یبه‌ر پارتی)یه‌وه خه‌سێنراوه و له جوڵه خراوه.
كه‌چی له مانگی ئایاری ئه‌مساڵه‌وه، كه پارتی تۆری و پارتی لیبراڵ دیمۆكرات جڵه‌وی میرایەتییان گرتۆته‌‌ده‌ست و پرۆژە و پلانەکانیان به‌ته‌واوەتی و بۆ ته‌واوی خه‌ڵكانی كۆمەڵگەی بریتانی ده‌ركه‌وتووه، هەر له ده‌ركردنی كرێكاران و كه‌مكردنه‌وەی كار و سه‌رجه‌می خزمه‌تگوزارییه‌كان و بڕین و كه‌مكردنه‌وه‌ی بیمه‌كان و پلاندانان بۆ باجی زیاتر و زیادكردنی باجی كڕینی شتومه‌ك ته‌نانه‌ت خواردنیش له ڕۆژی 01.01.2011 له سه‌دا 15%ەوە بۆ لە سه‌دا 20% لە چێشتخانه‌كان و دوكانه بچوكه‌كانیش. زیاد كردنی سێ بەرابەری خەرجی فێریاران و خوێندكارانی زانكۆكان له 3.120 پاوه‌نده‌وه بۆ 9.000 پاوه‌ند لە ساڵێکدا، كه بڕیاره له ساڵی 2012 وه ئه‌م یاسه‌یه جێبەجێ بکرێت. Continue reading خرۆشان و دەستبەسەرداگرتنەکان لە بریتانیا، ژانی لەدایكبوونی (بزووتنەیەکی نوێ)ن
آنارشیست- تی‌ڤی
کاناڵی ئۆنلاین تی‌ڤی آنارشیستە فارسی زمانەکان
çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey /4
Hejên
serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî
beşî çwarem
bellku boeweye beşdarîyek bkeyn le dozînewey çareserî hêmnanew dîmukrasyane bo ew qeyrane gewreyey ezmûnî hukimrranî le herêmda tûşîbuwe. L.9
çareserî hêmnane kameye û mebest le çîye? berdaştî min lew şêwe gorrane, ke nûseran deyixwazn û le serdemî hellbjardnekanda karyan bo kird û em bernameyan bo darrişt, gorrane le serewe û be lutif û bezeyî ramkaranî rêformixwaz û fîlosofanî mrovdost, nek gorranêk ke dwacar debête gorranî komellayetî û rizgarbûnî komelge.
eger be kurtî roll û karkirdî em nûserane dyarî bkeyn, dekate dillnerimkirdnî desellatdaran û le xew raçllekandinyan ya handanî xellk buwe bo dengdan be lîstêk. aya nûseranî desellatîş ke be fermî ewe pîşeyane, bêcge leme hîçîtiryan kirduwe?
“dêmokrasîyane” kameye û tkaye nmûneyekî xwazraw? kame dêmokrasî û leser dest û karkirdî kê? ew dêmokrasîye pişt be kame şêwaz û mîkanîzm debestêt, taku fîlter bo serhellnedanewe ya perwerdekirdnî dzêkîdrust bkat? Continue reading çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey /4
نا بۆ سەرکوت، نا بۆ سێدارە، نا بۆ ئەشکەنجە، نا بۆ زیندان، نا بۆ دەوڵەت و یاسا، نا بۆ خواکان
نا بۆ سەرکوت، نا بۆ سێدارە، نا بۆ ئەشکەنجە، نا بۆ زیندان
لە کوێ دەسەڵات هەبێت، لەوێ سەرکوت هەیە. لە کوێ زیندان هەبێت، لەوێ برسیەتی، نادادوەری، نایەکسانی و سەرکوت هەیە. لە کوێ یاسا هەبێت، لەوێ پێناوێك بۆ سەپاندنی بەرتەری و بەرژەوەندی دەسەلاتداران هەیە.
ئەمڕۆ لە ئێران، ئازادخوازێك (حەبیبواللە لەتیفى) لەسێدارە دەدەن، لە ئیتالیا پیلانێك دژی ئازادیخوازان بەڕێ دەخەن، لە بەنگلادیش کرێکارانی زیندانی ئەشکەنجە دەدەن، لە هەرێمی کوردستان یاسای سەرکوتی خۆپیشاندان، یاسای دەمکوتی ئازادی ڕۆژنامەنووسی پیادە دەکەن، لە پایتەختی عیراق، بڕیاری داخستنی پەیمانگە و زانکۆکانی هونەر، لەوێشەوە ڕێگە بۆ قەدەخەکردنی شانۆ و موزیك خۆش دەکەن. لە فێرگە سەرەتاییەکانی وڵاتی سوریە دا، ژێرپێی مناڵان شەلاق دەدرێت. ئەمڕۆ بە درێژی ڕیزی نێوی دەوڵەتەکان و پارتەکان و میلیشیاکان، لە جیهاندا مرۆڤەکان ئەشکەنجە و لە سێدارە دەدرێن، ئازادی سەرکوت دەکرێت.
وەرن با پێکەوە ئەمڕۆ لە بری وێردخوێندن و پارانەوە، لە بری ملکەچی و خۆفرودان، دەنگهەڵبڕین نا.. geen .. nuk ka .. ոչ .. heç bir .. ez .. не .. 沒有 .. ingen ..nein ..no ..ei ..pas ..non ..არა .. δεν .. pa gen .. לא .. नहीं .. tidak ada .. aon .. engin .. no ..なし..קיין .. No .. 없음 .. nema .. non .. nē .. nėra .. tidak ada .. ebda .. нема .. geen .. noen ..nie .. não .. nu .. нет .. inget .. није .. ne .. ni .. ningún .. hakuna .. wala .. hindi na .. ไม่มี .. NIKOLI .. hayır … немає .. Nem .. không có ..nid oes .. няма .. نه نہیں …. نا لا ..
[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=rVYSrq0xm2Y]
نا بۆ سێدارە، نا بۆ زیندان، نا بۆ دەوڵەت و یاسا، نا بۆ خواکان
ڕۆڵی کۆمپانی و دەوڵەتە بەناو دێمۆکراتەکان لە سەرکوتی بزاڤی مافخوازانەی کرێکارانی بەنگلادیشدا
ڕۆڵی کۆمپانی و دەوڵەتە بەناو دێمۆکراتەکان لە سەرکوتی بزاڤی مافخوازانەی کرێکارانی بەنگلادیشدا
به‌پێی یه‌کێك له‌و هه‌واڵانه‌ی که ده‌ست (ویکیلیکس-wikileaks) که‌وتووه ده‌وڵه‌تی بریتانی ڕاهێنانی به تیپێکی کوشنده کردوە، که ده‌وڵه‌تی به‌نگلادش لە ناوخۆدا لە پاکۆدانی چالاکانی ڕامیارییدا که دژایه‌تی ده‌وڵه‌ت ده‌که‌ن، ته‌رخانیکردووه.
ده‌وڵه‌تی به‌نگلادش له ساڵی 2004 وه تیپێکی به ناویDeath Squad دروست کردووه، که خۆیان نێوی (به‌تالیۆنی چالاکی ئه‌نجامده‌ری خێرا)یان لێناوه و به‌پێی قسه‌ی خۆیان، که پێیان لێناوه زیاتر له 600 که‌سی چالاکیان له‌ناوبردوو، ئه‌مه جگه له‌وه‌ی که به هه‌زارانیشیان له به‌ندیخانه‌کاندا ئه‌شکه‌نجه‌یه‌کی توندوتیژ کردووە. ویکیلیکس ئه‌وه‌ی خستەڕوو، که به به‌رده‌وامی پۆلیس و کەسانی شارەزا له به‌ریتانیاوه به‌بڕیاری ده‌وڵه‌ت و له‌سه‌ر ئه‌و په‌یمانه‌ی، که دەوڵەتی به‌ریتانی له‌تەك دەوڵەتی به‌نگلادشدا به‌ستویه‌تی، بۆ ڕاهێنانی ئەو تیپه‌ی به‌نگلادش چوونەتە ئەوێ، تاکو بتوانن جۆری نوێ له لێپێچینەوە و به‌کارهێنانی ته‌کنیكی نوێ له بەدەستهێنانی زانیاری و نهێنی له که‌سانی چالاكیان فێر بکەن، که ئه‌م هاوکاریی و هاوپەیمانییە زیاتر له 3 ساڵە ده‌ستی پێکردوه.
پارێزه‌رێکی به‌ناوبانگی بریتانی به‌نێوی (فیڵ شینه‌ر)، که له‌سه‌ر پەروەندەکه‌ی (به‌ها موسا)ی عیراقی، که به‌ده‌ستی هێزه‌کانی بریتانی له‌ژێر ئه‌شکه‌نجه‌دا گیانی له‌ده‌ست دا، ده‌یه‌وێت ده‌وڵه‌تی بریتانی دیسانه‌وه له‌سه پەروەندەی که‌سانی چالاکی گیانله‌ده‌ستچووی به‌نگلادیشی به‌رێته‌وه دادگا، بەو تۆمەتەی کە بریتانیا مافی مرۆڤی پێشێلکرده‌وه.
ئه‌م پارێزه‌ره به ڕۆژنامه‌ی گاردیانی بریتانی ڕۆژی24.12.2010ی گوت ” ئێستاکە ئیتر خه‌ڵکی بریتانی بێزاره و بەرامبەر ڕامیاری دوو ڕووانه‌ی دەوڵەتەکه‌مان ڕشانه‌وه‌ی دێت، که چۆن ڕووبه‌به‌ڕووی ئه‌نجامدانی ئه‌شکه‌نجه و کوشتنی خه‌ڵک ده‌بنه‌وه، که‌چی ئاواش خۆی نیشان ده‌دات، که سه‌رزه‌نشت و نەفرەت لە پێشێلکردنی مافی مرۆڤ ده‌کات، به‌ڵام له کەتواردا یارمه‌تی و سه‌پۆرتی ئه‌و ده‌وڵه‌تانه ده‌کات، که پێشه‌کی ده‌زانێت پراکتیزه‌ی پێشێلکردنی مافه بنه‌ڕه‌تییه‌کانی مرۆڤ ده‌که‌ن، که ئه‌مه‌ش له خۆی لە خۆیدا دەکاتە پێشێلکردنی یاسای نێونه‌ته‌وه‌یی مافی مرۆڤ“.
هەروەها وەك کریستۆف لیوتگێرت لە گۆڤاری (پانۆڕاما)ی کەناڵی یەکەمی تەلەفزیۆنی ئاڵمان ئامادەی کردبوو، ئەودیوی هەرزانی جڵوبەرگ و وردەوالەکانی فرۆشگەی جلوبەرگی (KIK)ی خستەڕوو، کە برسیەتی و نەخۆشی و نەبوونی و بێمافیی کرێکارانی وڵاتانی ناسراو بە جیهانی سێیەم و بە دیاریکراوی بەنگلادیشە، کە لەم ساتەدا لە زیندانەکاندا لە ژێر ئەشکەنجەدا دەناڵێنن. هاوکات ڕاپۆرتەکە ئەوەی نیشانداوە، کە کرێکارانی زنجیرە فرۆشگەکانی ئە کۆمپانییە تەنانەت لە ئاڵمانیاش موچە و مافەکانیان لە ئاستێکی زۆر نزمدایە.
شایانی وتنە، که ئه‌وه به خوێنه‌ری ئه‌م سایته بڵێین له به‌رئه‌وه‌ی که بزووتنه‌وه‌ی کرێکاران له به‌نگلادش بۆ بەدەستهێنانی مافه بنه‌ڕه‌تییه‌کانی زۆر به هێزه و بەتایبەت کرێکارانی کارخانەکانی پۆشاکدوورین، کە یا کار بۆ کۆمپانییە دەرەکییەکان دەکەن یا پۆشاك بۆ بازارەکانی ئەوروپا ئامادە دەکەن، لە ساڵی 2006ەوە به به‌رده‌وامی له مانگرتن و خۆپیشانداندان، لە بەرامبەریشدا ده‌وڵه‌تی ئەو وڵاتە له‌تەك خاوه‌نکارەکاندا ده‌ستی تێکه‌ڵاوه‌وه و بە هەموو جۆرێك پشتگیریان لێده‌کات و پۆلیس و ده‌سگە سیخوڕییه‌کانی به‌نگلادش بۆ کپکردنه‌وه‌ی ئه‌م به‌رهه‌ڵستییه‌ی کرێکاران هەموو شێوازێکی توندوتیژییان گرتووەتەبەر و لەناوچەکەو و جیهاندا ناسراوترین دەزگەی سەرکوت و پێشێكردنی مافی مرۆڤن و لە خێرایی و توندی سەرکوتی خۆپیشاندان و مانگرتنەکاندا ناوناوبانگیان دەرکردووە، کە ئەمەش بە دیوەکەی تریدا نیشاندەری دڕندەیی و دژەمرۆییبوونی کۆمپانیاکان و دەوڵەتە کۆمەکگەرەکانی دەوڵەتی بەنگلادیشن.
چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی /4
هەژێن
سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی
بەشی چوارەم
به‌ڵکو بۆئه‌وه‌یه به‌شدارییه‌ک بکه‌ین له دۆزینه‌وه‌ی چاره‌سه‌ری هێمنانه‌و دیموکراسیانه بۆ ئه‌و قه‌یرانه گه‌وره‌یه‌ی ئه‌زموونی حوکمڕانی له هه‌رێمدا تووشیبووه. ل٩
چاره‌سه‌ری هێمنانه کامه‌یه و مه‌به‌ست له چییه؟ به‌رداشتی من له‌و شێوه گۆڕانه، که نووسه‌ران ده‌یخوازن و له سه‌رده‌می هه‌ڵبژاردنه‌کاندا کاریان بۆ کرد و ئه‌م به‌رنامه‌یان بۆ داڕشت، گۆڕانە له سه‌ره‌وه و به لوتف و به‌زه‌یی ڕامکارانی ڕێفۆرمخواز و فیلۆسۆفانی مرۆڤدۆست، نەك گۆڕانێك کە دواجار دەبێتە گۆڕانی کۆمەڵایەتی و ڕزگاربوونی کۆمەلگە.
ئه‌گه‌ر به کورتی ڕۆڵ و کارکردی ئه‌م نووسه‌رانه دیاری بکه‌ین، ده‌کاته دڵنه‌رمکردنی ده‌سه‌ڵاتداران و له خه‌و ڕاچڵه‌کاندنیان یا هاندانی خه‌ڵك بووه بۆ ده‌نگدان به لیستێك. ئایا نووسه‌رانی ده‌سه‌ڵاتیش که به فه‌رمی ئه‌وه پیشه‌یانه، بێجگه له‌مه هیچیتریان کردووه؟
“دێمۆکراسییانه” کامه‌یه و تکایه نموونه‌یه‌کی خوازراو؟ کامه دێمۆکراسی و له‌سه‌ر ده‌ست و کارکردی کێ؟ ئه‌و دێمۆکراسییه پشت به کامه شێواز و میکانیزم ده‌به‌ستێت، تاکو فیلته‌ر بۆ سه‌رهه‌ڵنه‌دانه‌وه یا په‌روه‌رده‌کردنی دزێکیدروست بکات؟
کامە چارەسەر، چاره‌سه‌ری قه‌یرانێك، که ئه‌زموونی فه‌رمانڕه‌وایی له هه‌رێمی کوردستاندا تووشیبووه، یا هاوخه‌باتی و هاوسه‌نگه‌ری قوربانیانی ئه‌و فه‌رمانڕه‌واییه بۆ چارەسەری گرفتەکانیان؟ Continue reading چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی /4