نووسینی: دانیێل گرین

و. له‌ عه‌ره‌بییه‌وه:*‌ سه‌لام عارف

شۆڕشی ئایاری1968 ڕاپه‌ڕین و لێدانێکی ڕاماڵێنه‌ر بوو، که‌ گه‌نجان به‌رپایان کرد، خوێندکاره‌ گه‌نجه‌کان ته‌نها نه‌بوون، به‌ڵکو له‌ کارگه‌کان و سه‌ندیکاکانه‌وه‌ خەڵکی به‌ هانایانه‌وه‌ چووبوون و له‌تەکیاندا به‌شداریان کردبوو، دیکتاتۆری ڕیشسپیەکانیش؛ واته‌: خۆبەمامۆستایان، خاوه‌نکاران، سه‌ندیکالیسته‌ ئورۆستۆکراتەکان، له‌ هه‌موو لایه‌که‌وه‌، به‌ هه‌موو هێزیانه‌وه‌ ئه‌و شۆڕشه‌یان دایه‌ به‌ر نه‌شته‌ری ڕه‌خنه‌ و دژایه‌تیان ده‌کرد. ئه‌و ڕه‌خنه ‌و دژایه‌تیکردنه‌ له‌ هیچی خۆڕایی نه‌بوو، له‌به‌ر ئه‌وه ‌بوو، که‌ ئه‌و ته‌قینه‌وه‌ چاوه‌ڕواننه‌کراوه‌ وه‌ك هه‌وره‌گرمه‌یه‌ك ئه‌و دیکتاتۆریەی هێنایه‌ له‌رزین و په‌تایه‌کی ڕووخێنه‌ری ئازادیخوازانه‌ بوو دژی ئه‌وان. Continue reading شۆڕشی ئایاری 1968 →

ناڕەزایەتی کرێکارانی ئاگرکوژانەوە بەردەوامە

پاش ئه‌وه‌ی که‌ کرێکارانی ئاگر کوژێنه‌وه‌ له‌م هه‌فته‌یه‌دا 12 کاتژێر مانیانگرت و بڕیار بوو نۆبەتی دووەم، ڕۆژی شه‌ممه٥ی نۆڤەمبەری ٢٠١٠ بۆ 48 کاتژێری تر، ده‌ستپێبکەنەوە، بەلام م بۆ پاراستنی ژیانی خه‌لك و لە دەرەنجامی نیشاندانی پاشگەزبووەنەوەی بەڕێوەبەرایەتی ئاگرکوژاندنەوە له‌ هه‌ڕه‌شه‌ی ده‌رکردنی ئه‌و کرێکارانه‌ی که‌ واژۆی کۆنتراکته‌یان تازه‌که‌ تەواو بوو بوو، مانگرتنه‌که‌یان ڕاگرت. نەم پێیه‌ بڕیاره‌‌ جارێکی تر گفتوگۆ به‌ به‌شداریکردن و چاودێریکردنی لایه‌نێکی سه‌ربەخۆ ده‌ستپێبکاته‌وه‌. شایان باسه‌ ئه‌وه‌ بڵێین، که‌ مانگرتنی کرێکارانی ئاگرکوژانه‌وه‌ بۆ 48 کاتژێر له‌ رڕۆژانی ٥ی نۆڤەمبەر و ٦ی نۆڤەمبەردا زۆر کاریگه‌ر دە بوو، چونکه‌ شه‌وی 5/6 ی ئه‌م مانگه‌ به‌ ته‌قه‌کردنێکی زۆر و ده‌مه‌ڵقاچان ته‌قاندن کۆتایی ده‌هات، کە لەو شەوەدا یادی بۆنه‌یه‌ک ده‌کرێته‌وە، که‌ تێدا چه‌ند سه‌ده‌یه‌ك له‌مه‌وه‌به‌ر کابرایه‌ك به‌نێوی ( گای فۆکس) ویستویەتی په‌ڕله‌مانی بریتانی بته‌قێنێته‌وه‌، به‌ڵام له‌م کاره‌یدا سه‌رکه‌وتوو نه‌بووە و کابراش لە سێدارە دراوە، بەو بۆنەوە هه‌موو ساڵێك ، به‌خۆشی ئەوەی که‌ په‌ڕله‌مان نه‌ته‌قێنراوه‌ته‌وه‌ و کابراش له‌ سێداره‌ دراوه‌،له‌م ڕۆژه‌دا یاد‌ی ئەو ڕووداوە ده‌کرێته‌وه‌.

Brîtanya: narrezayetî krêkaranî agirkujanewe berdewame

paş ewey ke krêkaranî agir kujênewe lem hefteyeda 12 katjêr manyangirt û birryar bû nobetî duwem, rojî şemme5î novemberî 2010 bo 48 katjêrî tir, destpêbkenewe, belam mi bo parastnî jyanî xelk û le derencamî nîşandanî paşgezbuwenewey berrêweberayetî agirkujandnewe le herreşey derkirdnî ew krêkaraney ke wajoy kontrakteyan tazeke tewaw bû bû, mangirtnekeyan ragirt. nem pêye birryare carêkî tir giftugo be beşdarîkirdin û çawdêrîkirdnî layenêkî serbexo destpêbkatewe. şayan base ewe bllêyn, ke mangirtnî krêkaranî agirkujanewe bo 48 katjêr le rrrojanî 5î november û 6î novemberda zor karîger de bû, çunke şewî 5/6 î em mange be teqekirdnêkî zor û demellqaçan teqandin kotayî dehat, ke lew şeweda yadî boneyek dekrêtewe, ke têda çend sedeyek lemeweber kabrayek benêwî ( gay fokis) wîstuyetî perrlemanî brîtanî bteqênêtewe, bellam lem kareyda serkewtû nebuwe û kabraş le sêdare drawe, bew bonewe hemû sallêk , bexoşî ewey ke perrleman neteqênrawetewe û kabraş le sêdare drawe,lem rojeda yadî ew rûdawe dekrêtewe.

مانگرتنەوەی کرێکارانی شەمەنەدەفەری ژێرزەمین

ڕۆژی چوارشه‌ممه‌،٣ی نۆڤەمبەری ٢٠١٠، بۆ جاری سێیه‌م سەندیکای کریکارانی شه‌مه‌نه‌فه‌ری ژێرزه‌مینی ( Undergraund) جارێکی تر له‌سه‌ر هەمان کێشه‌ی پێشتر، واته‌ ده‌رکردنی 850 کرێکار لە هاوکارانیان، مانیان گرته‌وه‌ و له‌لایه‌ن خه‌ڵک و بەکاربەرانی شەمەندەفەرەوە پشتگیرییه‌کی باشیان لێ کرا.

Brîtanya: mangirtnewey krêkaranî şemenedeferî jêrzemîn

rojî çwarşemme,3î novemberî 2010, bo carî sêyem sendîkay krîkaranî şemeneferî jêrzemînî ( Undergraund) carêkî tir leser heman kêşey pêştir, wate derkirdnî 850 krêkar le hawkaranyan, manyan girtewe û lelayen xellk û bekarberanî şemendeferewe piştgîrîyekî başyan lê kra.

ناڕەزایەتی و خەباتی ڕاستەخۆی جەماوەری دژ بە کۆمپانییای ڤۆدافۆن (Vodafone)

سبه‌ینێ، ڕۆژی شه‌مه‌، ڕێکەوتی ٠٦ی نۆڤەمبەری ٢٠١٠ خەباتی ڕاسته‌وخۆ (Direct Action) دژ بە کۆمپانیای ڤۆدافۆن، لە درێژەی ناڕەزایەتیەکانی هه‌فته‌ی پێشوو به‌رده‌وما ده‌بێت، کە له‌ زیاتر 10 شاری گه‌وره‌ی به‌ریتانیا، له‌وانه‌ له‌نده‌ن ، ئێدنبه‌ره‌ ، برایتن ، برستڵ، که‌مبریج، گڵاسسکۆ، بێرمینگهام و مانسشسته‌ر و هه‌نێدێک شاری تر، که‌ ئه‌مەش ده‌بێته‌ هۆی داخستنی هەمبارە گه‌وره‌کانی ئه‌م کۆمپانییه‌ بە تەواوی ڕۆژه‌که‌. شایانی باسه‌، ئه‌وه‌ یادخه‌ینه‌وه‌، که‌ ئه‌م کۆمپانیایه‌ خۆی له‌ دانی 6 ملیارد پاوه‌ند باج دزیوه‌ته‌وه‌. بێگومان له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌ت و فەرمانگەی باجەوه‌ چاوی لێنوقێنراوه‌، به‌ڵام کۆمپانی ڤۆدافۆن خۆی ده‌ڵیت، ته‌نها 1.25 ملیارد باج قەرزارە و ئاماده‌یه‌ بیدات.

narrezayetî û xebatî rastexoy cemawerî dij be kompanîyay Vodafone

sbeynê, rojî şeme, rêkewtî 06î novemberî 2010 xebatî rastewxo (Direct Action) dij be kompanyay vodafone, le drêjey narrezayetyekanî heftey pêşû berdewma debêt, ke le zyatir 10 şarî gewrey berîtanya, lewane lenden , êdinbere , braytin , bristill, kembrîc, gllasisko, bêrmîngham û mansişister û henêdêk şarî tir, ke emeş debête hoy daxistnî hembare gewrekanî em kompanîye be tewawî rojeke. şayanî base, ewe yadxeynewe, ke em kompanyaye xoy le danî 6 milyard pawend bac dzîwetewe. bêguman lelayen dewllet û fermangey bacewe çawî lênuqênrawe, bellam kompanî vodafone xoy dellît, tenha 1.25 milyard bac qerzare û amadeye bîdat.

بریتانیا: مانگرتنی کارمەندانی (BBC)

ئه‌مڕۆ له‌ کاتژمێری 10ی سه‌ر له‌بایانییه‌وه‌ کارگێڕان و کارمه‌ندانی بی بی سی (BBC) ده‌سیان له‌ کار کێشایه‌وه‌ و مانگرتنی خۆیانیان بۆ ماوه‌ ی 48 کاتژێر ده‌ست پێکرد. ئه‌م مانگرتنه‌ له‌ لایه‌ ن سەندیکای ڕۆژنامه‌نووسانه‌وه‌ ڕێکخراوه‌، کە زیاتر له‌ 3500 ڕۆژمنامه‌نووس و هەواڵخوێن و کارمه‌ندانی تر به‌شداریان تێدا کردوه‌ و كێشه‌که‌یان له‌سه‌ر پرسی موچه‌ی خانه‌نشینی و کۆنتراکتی نوێیه‌. هه‌ر له‌ ئێستاوه‌ پلانی مانگرتنێکی تر بۆ ١٥ی نۆڤەمبەری ٢٠١٠ داناوه‌ و ئەگه‌ر کێشه‌که‌یان چارەسەر نەکرێت، ئه‌وا پاش ١٥ی نۆڤەمبەریش مانگرتن هه‌ر به‌رده‌وام ده‌بێت، به‌ڵام له‌ ڕۆژانی جیاجیادا.

mangirtnî karmendanî (BiBC)

emrro le katijmêrî 10î ser lebayanîyewe kargêrran û karmendanî bî bî sî (BiBC) desyan le kar kêşayewe û mangirtnî xoyanyan bo mawe î 48 katjêr dest pêkird. em mangirtne le laye ni sendîkay rojnamenûsanewe rêkixrawe, ke zyatir le 3500 rojimnamenûs û hewallixwên û karmendanî tir beşdaryan têda kirdwe û kêşekeyan leser pirsî muçey xanenşînî û kontraktî nwêye. her le êstawe planî mangirtnêkî tir bo 15î novemberî 2010 danawe û eger kêşekeyan çareser nekrêt, ewa paş 15î novemberîş mangirtin her berdewam debêt, bellam le rojanî cyacyada.

پاش نه‌گه‌یشتنه‌ ئه‌نجامی وتووێژێکی دوورودرێژ، که‌ ماوه‌یه‌کی زۆره‌ سەندیکای کرێکارانی ئاگرکوژانه‌ره‌وه‌ له‌تەك بەڕێوەبەرایەتیدا سه‌ر قاڵی مشتومڕن دژی دانانی ڕێکەوتننامەیەکی تازه‌ له‌لایه‌ن بەڕێوەبەرایەتییەوە، که‌ ژیانی کرێکاران به‌ گۆڕینی نۆبەکاری (شیفتی کار) و هه‌ڕه‌شه‌ی ده‌رکردنیان، ناخۆش تر ده‌کات. دواجار دوێنێ دانیشتنه‌کانیان بەبێ سه‌رئه‌نجام کۆتاییان هات، له‌ به‌رامبەردا سەندیکای کرێکاران بڕیاریان دا، له‌ ئەمڕۆوه‌ بۆ ماوه‌ی 8 کتژێر مان بگرن و بۆ جاری دووهه‌میش له‌ ڕۆژی 05ی نۆڤەمبەری 2010 دا بۆ ماوه‌ی 47 کاتژێر ده‌ست به‌ مانگرتن ده‌که‌نه‌وه‌.

شایانی باسه‌، که‌ بڵێین له‌م مانگرتنه‌دا5.500 کرێکار به‌شداری ده‌کەن و سه‌رجه‌می خزمه‌تگوزاییه‌کان به‌ تایبه‌ت به‌شی شه‌مه‌نه‌فه‌ری ژێرزه‌وی و سه‌رزه‌وی و خه‌سته‌خانه‌کان و فڕۆکه‌خانه‌کان و شوێنه‌کانی تر، کە ده‌بێت کرێکارانی ئاگرکوژانه‌وه‌ بەردەوام له‌وێ بن، تووشی کێشه‌یه‌کی گه‌وره‌ ده‌بن و کاروباره‌کانیان پەکیان ده‌کەوێت. له‌ ئێستادا ئه‌م مانگرتنه‌ ته‌نها کرێکارانی ئاگرکوژانه‌وه‌ی شاری له‌نده‌ن ده‌گرێته‌وه.

Brîtanya: krêkaranî agirkujanewe mandegrin

paş negeyiştne encamî wtuwêjêkî dûrudrêj, ke maweyekî zore sendîkay krêkaranî agirkujanerewe letek berrêweberayetîda ser qallî miştumrrin djî dananî rêkewtinnameyekî taze lelayen berrêweberayetîyewe, ke jyanî krêkaran be gorrînî nobekarî (şîftî kar) û herreşey derkirdinyan, naxoş tir dekat. dwacar dwênê danîştnekanyan bebê serencam kotayyan hat, le beramberda sendîkay krêkaran birryaryan da, le emrrowe bo mawey 8 kitjêr man bigrin û bo carî dûhemîş le rojî 05î novemberî 2010 da bo mawey 47 katjêr dest be mangirtin dekenewe.

şayanî base, ke bllêyn lem mangirtneda5.500 krêkar beşdarî deken û sercemî xizmetguzayyekan be taybet beşî şemeneferî jêrzewî û serzewî û xestexanekan û frrokexanekan û şwênekanî tir, ke debêt krêkaranî agirkujanewe berdewam lewê bin, tûşî kêşeyekî gewre debin û karubarekanyan pekyan dekewêt. le êstada em mangirtne tenha krêkaranî agirkujanewey şarî lenden degrêtewe.

weku sallanî pêşû em sallîş ( pêşangey pertûk) lelayen grupe enarkîstekanewe le rojî 23î oktobe 2010 da le katjêr 9 î ser le beyanîyewe heta şew drengêk le (Queen Mary’si Universitiy of London ) le lenden krayewe.bem bonewe 102 grupî enarkîstî û kesanî takî enarkist, ke be hîç grupêkewe peywest nîn, le şwêne cyacyakanî berîtanyawe be xoyan û druşm û komellêk pertûk û bllawkrawekanyanewe, xoyan geyande hullekan, ke bo em boneye terxan krabûn.

lem rojeda nzîkey 4000 kes serdanî em pêşangeyan kird û beşdaryan le miştumirr û mîtîngekanda dekird. lem rojeda53 mîtîng le 8 hollî cyacyada berpakran û 2 cêgeş bo mindallan terxan krabûn letek jurêkda ke tenha bo nîşandanî flîm bekar dehênra.

mêjuy pêşangey pertûkî enarkistî bo sallî 1983 degerrêtewe, ke ta êsta 28 car em boneye dûbare krawetewe, ke le dû sallyanda dû car berpakrawe. bîrokey em çalakîye le bnerretda le grupî International Socialist ke le dwayda bûn be SiWP wergîrawe, ewan le bakûrî lenden, ke dekate (kamdin) berpayandekird û zyatir bo froştnî pertuk û govar û rojname bû, enarkîstekanîş be pêy roll û twanay xoyan beşdaryan têda dekird. bellam enarkîstekan lem dwayaneda birryaryanda, sallane pêşangey taybet be xoyan bkenewe. îdî lew serdemewe ta êsta berdewame, ke hemû sallîk le mangî oktoberda berpa dekrêtewe. bellam ewey êsta le çalakîyekî taybet be lenden û tenanet le brîtanyaş têperrîkirduwe, boye xellkanêkî zor le wllate cyacyakanî ewrupa û keneda û emrîkawe dên û beşdarî têdadeken.

xercî pîşangey pertûkî enarkîstî 2009, bo krêy hollekan û mêz û derkirdnî kartî agadarî û le çapdanî prrogramî çalakîyeke û dabînkirdnî holl bo sawayan û mindallan û dabînkirdnî dayen û serperşîger boyan û krêy hatuço û post û gelêk ştî tir 8.310 pawendî brîtanî bû, bellam le heman katda dahatî em roje 7.700 pawend bû kewate 610 pawend î têda xercikrawe. xercî pîşangey emsallîş 8.280 pawend bû, wa pêşbînî dekrêt, ke 7.500 pawend dahatî hebêt, wate xercekey nzîkey 780 pawendî berîtanî bêt.

şayanî base ewe bllêyn, ke grupe enarkîstekan leser astî gerrek û şwên û komonêtîyekan damezrawn û kar leser ew kêşe gringane deken, ke danîştwan ya komonêtîyekan be destyanewe gîroden. le heman katîşda bayexêkî gelêk gewre be pirse gewrekanî trîş çi leser astî wllat bin ya cîhanî deden, her boyeş corêk le peywendî karkirdin le nêwanyanda heye, bellam bebê desttêwerdan û bebê amojgarîkirdnî yektrî. prinsîpllî enarkîstekan eweye “xocêy (lokallî) kar bke û cîhanî bîr bkerewe – Act Locally and Think Globally “.

em boneye ke hemû sallêk dûbare debêtewe, bayexêkî gelêk gewrey heye û zorbey amancekanîşîy depêkêt. ewey ke gelêk gringe rêkxistnî çendeha mîtîng bû leser bas û xwast û kêşekan leser astî wllat û cîhan, herweha nîşandanî çendîn fîlmî şorrişgêrrane û ew rudawaney ke be rûy em sîstemeda hellgerrawnetewe, xorragrî xellk djî zor û stemî mîrîyekan û kompanyakan. ew flîmaney ke nîşandedran dokomênterî bûn, ke le sînemakanda nîşan nadrên. herweha be deyan korr û mîtîng le ser pris û kêşekanî êsta, gîran, lewane: , azadî û serbestî, pirsî jînge, qsekirdin leser berhellistî û xorrêkxistin leser astî gerrekekan û karkirdin leser astî cîhanî, qsekirdin leser barî abûrî û bêkarîy û granbûnî kalla û pêdawîstîyekanî jyanî rojane, leser xwêndin û perwerde , leser nasandnî kêşe xocêyyekan, mafî mrov, baskirdin le ezmûnekanî raburdû, leser mangirtnekanî em dwayaney krêkaran reçawkirdnî xalle lawazekan , ew pertûkaney ke xwêndneweyan bayaxî xoy heye, leser sendîka û rollî çalakî û xebatî rastexo .. hitd

bayexî trî em çalakîye, giftugoy ktuprrî û yektirnasîn û drustkirdnî peywendî û agadarbûnewe le yektir û kellkwergirtin le ezmûnî yekdî û hellixrrandnî kesanî tir ke be pêy twanay xoyan le gerrekekanî xoyanda roll bbînin û xoyan rêk bxen û kar le ser kêşekan bken. lemaneş gringtir dananî çend mêzêk bû bo drustkirdnî peywendî le nêwanî kesekanda ke deyanuyist kar bken û neyandetwanî kesanî tir bdoznewe, taku peywendyan letekda bigrin. bem core ew kesane îmeyl edrêsî xoyanyan becêydehêşt, taku peywendyan bo drust bikrêt.

به‌ دوای تێكشکان و داخرانی کارخانه‌کان و کۆمپانیاکان، کۆمپانی ڕێگه‌سازی (بتون آسه‌)ش له‌ مروده‌شت ده‌ستی به‌ ده‌رکردنی کرێکاره‌کانی کرد و له‌ 100 کرێکاری ئه‌م کۆمپانییه‌ تایبه‌تییه‌، ته‌نیا له‌ ماوه‌ی 23ی سێپته‌مبه‌ر و 22ی ئۆکتۆبه‌ردا 16 که‌سی ده‌رکراون. خاوه‌نکار له‌ ڕوونکردنه‌وه‌ی ده‌رکردنه‌کاندا وتی: کارمان نییه‌ و خۆشم قه‌رزارم.

یه‌کێك له‌ کرێکاره‌کانی ئه‌م کۆمپانییه‌ ڕۆژی سێشه‌ممه‌ 24ی ئۆکتۆبه‌ر وتی: ئه‌م کۆمپانیه‌ تایبه‌تییه‌، دووچاری قه‌یران بووه‌ و هه‌موو کرێکاره‌کانی ئه‌م کۆمپانییه‌ موچه‌ی دواخراوی 7 مانگمان هێشتا وه‌رنه‌گرتووه‌ و وێڕای ئه‌مه‌ له‌ پێداویستی وه‌ك ده‌ستکێش، جلوبه‌رگی کار و بیمه‌ و شتی تر بێبه‌شین و خاوه‌نکار له‌ نزیکه‌ی 100 که‌س له‌ کرێکارانی ئه‌م کۆمپانییه‌ ته‌نیا له‌ مانگێکدا 16 که‌سی له‌ باردودۆخێکدا ده‌رکردوون، که‌ ته‌نانه‌ت یه‌ك ڕیال له‌ قه‌رزه‌کانی 7 مانگی رابوردوویانی پێنه‌دوان.

Êran: derkirdnî krêkaranî kompanî rêgesazî (btun آse) le Mrudeşt

be dway têkişkan û daxranî karxanekan û kompanyakan, kompanî rêgesazî (btun آse)şi le mrudeşt destî be derkirdnî krêkarekanî kird û le 100 krêkarî em kompanîye taybetîye, tenya le mawey 23î sêptember û 22î oktoberda 16 kesî derkrawn. xawenkar le rûnkirdnewey derkirdnekanda wtî: karman nîye û xoşm qerzarm.

yekêk le krêkarekanî em kompanîye rojî sêşemme 24î oktober wtî: em kompanye taybetîye, dûçarî qeyran buwe û hemû krêkarekanî em kompanîye muçey dwaxrawî 7 mangman hêşta wernegirtuwe û wêrray eme le pêdawîstî wek destkêş, clubergî kar û bîme û ştî tir bêbeşîn û xawenkar le nzîkey 100 kes le krêkaranî em kompanîye tenya le mangêkda 16 kesî le bardudoxêkda derkirdûn, ke tenanet yek ryal le qerzekanî 7 mangî raburdûyanî pênedwan.