hejên

Serincdandinêkî rexneyî le pertûkokey “Nîgayek le êsta û Xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî bîst u yekem

Pêncem abûrî û newt û syaset

1- abûrî û syaset

Sîfetî hereserekî em peywendîyeş brîtîye le têkellkirdnêkî trisnakî abûrîyû syaset be yektirî, bekarhênanî syaset wek amrazêk bo bedestihênanî deskewtî aburîy, bestnewey mewqî’e syasîyekan be twanay girtnedestî prroje abûrîyekanewe. Li 69

Bedbextî lewedaye, ke mrov le ştêk tênegat û bkewête hewllî tîorîzekirdnî tênegeyîştnekanî ya bew corey ke xoy têdega ya deyewêt awa nîşan bdat. Wek pêştir wtim ramyarî borcwazî brîtîye le fêll û hunerî desellatdarî û desellatîş amrazî parastinî pêgey abûrî û komellayetî tak û çîn û twêjekan. Bem pêye hemû desellatêk pêdawîstîyekî jêrxanî abûrî deyhênête bûn, ya be watayekî dîke ramyarî wek serxanêk bo wellamdanewe be jêrxanî abûrî dêtebûn. Katêk jêrxan leser bnemay nayeksanî behremendibûn û nayeksanî komellayetî ronrabêt, serxan natwanêt pêçewaney jêrxanekey, sabatî parastinî dadwerî bêt. Be watayekî dîke bûnî serwerî kesêk ya çînêk beser kesêk ya çînêk û komellgeda tenya detwanêt leser bnemay nayeksanî û nadadwerî takekan û çînekanî komellge westabêt.

Abûrî û ramyarî, qapax û serqapaxî yektrin û bebê yektir natwanin bûn û watayekî dîkey serbexo bedestewe bden. Îtir nazanim be kame tîorî û be kame lojîk nûseran be teman dîwar le nêwan abûrî û ramyarîda hellçnin û kesanî xawen pêgey abûrî bxene perawîzî ramyarîyewe û ramyaranî desellatdar le pêgey abûrîyan damalln?

Continue reading Çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/21 →

هەژێن

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی بیست‌ویه‌که‌م

پێنجه‌م ئابووری و نه‌وت و سیاسه‌ت

١– ئابووری و سیاسه‌ت

سیفه‌تی هه‌ره‌سه‌ره‌کی ئه‌م په‌یوه‌ندییه‌ش بریتییه‌ له‌ تێکه‌ڵکردنێکی ترسناکی ئابووریی‌و سیاسه‌ت به‌ یه‌کتری، به‌کارهێنانی سیاسه‌ت وه‌ک ئامرازێک بۆ به‌ده‌ستهێنانی ده‌سکه‌وتی ئابوریی، به‌ستنه‌وه‌ی مه‌وقیعه‌ سیاسییه‌کان به‌ توانای گرتنه‌ده‌ستی پڕۆژه‌ ئابوورییه‌کانه‌وه‌. ل ٦٩

به‌دبه‌ختی له‌وه‌دایه‌، که‌ مرۆڤ له‌ شتێك تێنه‌گات و بکه‌وێته‌ هه‌وڵی تیئۆریزه‌کردنی تێنه‌گه‌ییشتنه‌کانی یا به‌و جۆره‌ی که‌ خۆی تێده‌گا یا ده‌یه‌وێت ئاوا نیشان بدات. وه‌ك پێشتر وتم ڕامیاری بۆرجوازی بریتییه‌ له‌ فێڵ و هونه‌ری ده‌سه‌ڵاتداری و ده‌سه‌ڵاتیش ئامرازی پاراستنی پێگه‌ی ئابووری و کۆمه‌ڵایه‌تی تاك و چین و توێژه‌کان. به‌م پێیه‌ هه‌موو ده‌سه‌ڵاتێك پێداویستییه‌کی ژێرخانی ئابووری ده‌یهێنێته‌ بوون، یا به‌ واتایه‌کی دیکه‌ ڕامیاری وه‌ك سه‌رخانێك بۆ وه‌ڵامدانه‌وه‌ به‌ ژێرخانی ئابووری دێته‌بوون. کاتێك ژێرخان له‌سه‌ر بنه‌مای نایه‌کسانی به‌هره‌مه‌ندبوون و نایه‌کسانی کۆمه‌ڵایه‌تی ڕۆنرابێت، سه‌رخان ناتوانێت پێچه‌وانه‌ی ژێرخانەکەی، ساباتی پاراستنی دادوه‌ری بێت. به‌ واتایه‌کی دیکه‌ بوونی سه‌روه‌ری که‌سێك یا چینێك به‌سه‌ر که‌سێك یا چینێك و کۆمه‌ڵگه‌دا ته‌نیا ده‌توانێت له‌سه‌ر بنه‌مای نایه‌کسانی و نادادوه‌ری تاکه‌کان و چینه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ وه‌ستابێت.

ئابووری و ڕامیاری، قاپاخ و سه‌رقاپاخی یه‌کترن و به‌بێ یه‌کتر ناتوانن بوون و واتایه‌کی دیکه‌ی سه‌ربه‌خۆ به‌ده‌سته‌وه‌ بده‌ن. ئیتر نازانم به‌ کامه‌ تیئۆری و به‌ کامه‌ لۆژیك نووسه‌ران به‌ ته‌مان دیوار له‌ نێوان ئابووری و ڕامیاریدا هه‌ڵچنن و که‌سانی خاوه‌ن پێگه‌ی ئابووری بخه‌نه‌ په‌راویزی ڕامیارییه‌وه‌ و ڕامیارانی ده‌سه‌ڵاتدار له‌ پێگه‌ی ئابوورییان داماڵن؟

Continue reading چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/٢١ →

م_ع آوریل 2009

قسمت چهاروم

دیپلماسی نئومدرنیته – آرایشگر دیکتاتوری مدرن

اما این دقیقا همان خطای بزرگیست که آقای فوکوی فرا مدرن هم انجام میدهد. زیرا او خشونت ساختار قدرت کنترل و سرکوب را با دیگر تمایلات تنش زای کنترل گرایانه درون لایه های سطوح مختلف زندگی اجتماعی، در یک خط موازی و برابر با هم قرار میدهد. انتزاعی کردن روابط تنش زای درون جامعه حتی در اتاق خواب، از ساختار مسلط سرکوب توسط فوکو به چه منظوریست؟ یعنی اینکه انگیزه کنترل داشتن بر دیگری از خصلت انسانیست و ما نبایدآنرا بی جهت به ناف سلطه ساختار ماهییت مردسالارانه دولت و شبکه دیوانسالاری تقسیم کار ابزاری جنسی،اقتصادی، فرهنگی، قومی و جز آن ببندیم؟ پس یعنی این از شرایط نظام سلطه قدرت نیست که مرد تحت لوای شوهر گویا اقتدار اقتصادی اش را به نمایش میگذارد تا زن هم به صورت کالای جنسی و رفاهی مرد متصور شود؟ پس با این نتیجه سرچشمه تنشهای درون اتاق خواب را باید صرفاً از منشا تاریخ طبیعی زندگی انسان بر شماریم؟! چطور ما نمیدانیم که واقعیات تلخ فشارهای اجتماعی، و زنجیره ای از نابرابری ها در جامعه حتی در اتاق خواب هم تاثیرات مستقیم خودش را به نمایش میگذارد؟ دو دلداده آگاه و آزاده نه تنها نیازی به کنترل جنسی بر یکدیگر ندارند بلکه با همفکری عاطفی و همدلی در جهت ساختن جامعه ای بری از این نابربری ها و تهاجمات ویرانگر سلطه گری به تلاش و همکاری با دیگر شیفتگان آزادی بر خواهند آمد و تنها از این فرایند بالنده مناسبات انساندوستانه فردی و اجتماعی است که عشقشان و درکشان از یکدیگر قوی تر و بارورتر میشود. اما راه حل فوکو با فرضیه موازنه سازی اش به کجا میتواند ختم شود!؟ مطمئنا نیاز به روانشناسی فردی و رفتاری دراینجا برای مردمان دوباره برجسته میشود که باید خود را شخصا اصلاح کنند تا ساختار در بالا هم اصلاح شود. یعنی اصلاح ما باید بگونه ای باشد که مورد توافق بالایی ها هم قرار گیرد. فوکو فراموش میکند که حتی عقب افتاده ترین بحث های جامعه شناسی امروز جرات یکی کردن ماهیت دولت با جامعه را بخود نمیدهد. مطالبات مردم برای خواسته های آزادیخواهی در طی تاریخ درست در مقابل نهاد ساختار قدرت دولت قرار گرفته است. فوکو از نظرگاه جامعه شناسی شدیداً از جایگاه سلطه گر به جامعه نگاه میکند که رفتارتان را اصلاح کنید تا ضرورت کنترل و تنبیه کمتر شود و ایشان هم دولت را نصیحت میکنند که قوانینشان را با عطوفت بیشتری در خدمت به جامعه وضع کنند.

Continue reading حران ساختار سلطه در تاریخ معاصر جنبش-های افقی و آنارشیک و جایگاه اسلاوی ژیژک/ 4 →

hejên

Serincdandinêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî bîstem

Çwarem: pêdaçûnewe be rollî hîzbdawek yekeyekî serekî syastkirdin

1- hîzb çî bêt û çon bêt?

Hîzb eger kollekey here serekî jyanî syasî nebêt, ewa yekêke le kolleke hereserekîyekanî. Bellam hîzb katêk debête kollekey serkî jyanî syasî ke hêzîkî çalakû karîgerbêt, dunyay xoy bnasêtû ew nasîney kirdbête bernamew plan bo wellamdanewey pêdawîstîû qeyranû çawerrwanîyekanî ew dunyaye. L61

Eger sernicî ew rêwşiwêne ke nûseran be partî debexşin, bdeyn, debînîn, ke part rollî kenîse debînêt, ke nwênerayetî xwa leser zewî dekat. Çunke bebê kenîse natwanrêt desellatî paşakan wek desellatî xwa, pîroz bikrêt. Nuseranîş bepêy hawkêşeyekî lew core û be heman pêwane part dekene kollekey paristnî desellatî çînayetî lejêr pîrozkirdnî be dêwcamey berjewendî neteweyî û nwênerayetî netewe. Bellê part kenîseyeke, ke endamanî milkeçî desellatî kemayetîyek dekat û hetayîbûn be desellatî borcwazî debexşêt. Lem ser ta ew serî dunya part herwek kenîse xoy be nwênerî rasteqîne (xwa- netewe- çîn) dadenêt û pîrozî be desellatî kemayetîyek benêwî nwênerî xwa leser zewî ya netewe û çîn le parleman û dereweyda debexşêt, bem core le serdemî pêş-modêrn û modêrn û ta post-modêrnîzmekey nûseran, efsane ayînîyekan le asmanewe bo zewî dadegêrdirên û poşakî jîranî (‘eqlanî)yan beberda dekrêt.

Bellam nûseran le dillnyanebûn le hereserekîbûnî part wek kollekey jyanî ramyarîyewe be yekêkbûn le kolleke heresekîyekanî jyanî ramyarîy degen û paşan qse le katêk deken, ke desellat debête kollekey serekî jyanî ramyarîy. Mercîşyan bo ewe çalakbûn û nasînî dunyay xoy û be plan û bernamekirdnî ew nasîne bo wellamdanewe be pêdawîstî û qeyran û çawerrwanîyekanî ew dunyayeye. Kame dunya?

Continue reading Çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/20 →

هەژێن

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی بیسته‌م

چواره‌م: پێداچوونه‌وه‌ به‌ ڕۆڵی حیزبداوه‌ك یه‌که‌یه‌کی سه‌ره‌کی سیاستکردن

١– حیزب چی بێت و چۆن بێت؟

حیزب ئه‌گه‌ر کۆڵه‌که‌ی هه‌ره‌ سه‌ره‌کی ژیانی سیاسی نه‌بێت، ئه‌وا یه‌کێکه‌ له‌ کۆڵه‌که‌ هه‌ره‌سه‌ره‌کییه‌کانی. به‌ڵام حیزب کاتێك ده‌بێته‌ کۆڵه‌که‌ی سه‌رکی ژیانی سیاسی که‌ هێزیکی چالاک‌و کاریگه‌ربێت، دونیای خۆی بناسێت‌و ئه‌و ناسینه‌ی کردبێته‌ به‌رنامه‌و پلان بۆ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی پێداویستی‌و قه‌یران‌و چاوه‌ڕوانییه‌کانی ئه‌و دونیایه‌. ل٦١

ئه‌گه‌ر سه‌رنجی ئه‌و ڕێوشوێنه‌ که‌ نووسه‌ران به‌ پارتی ده‌به‌خشن، بده‌ین، ده‌بینین، که‌ پارت ڕۆڵی که‌نیسه‌ ده‌بینێت، که‌ نوێنه‌رایه‌تی خوا له‌سه‌ر زه‌وی ده‌کات. چونکه‌ به‌بێ که‌نیسه‌ ناتوانرێت ده‌سه‌ڵاتی پاشاکان وه‌ك ده‌سه‌ڵاتی خوا، پیرۆز بکرێت. نوسه‌رانیش به‌پێی هاوکێشه‌یه‌کی له‌و جۆره‌ و به‌ هه‌مان پێوانه‌ پارت ده‌که‌نه‌ کۆڵه‌که‌ی پارستنی ده‌سه‌ڵاتی چینایه‌تی له‌ژێر پیرۆزکردنی به‌ دێوجامه‌ی به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی و نوێنه‌رایه‌تی نه‌ته‌وه‌. به‌ڵێ پارت که‌نیسه‌یه‌که‌، که‌ ئه‌ندامانی ملکه‌چی ده‌سه‌ڵاتی که‌مایه‌تییه‌ك ده‌کات و هه‌تاییبوون به‌ ده‌سه‌ڵاتی بۆرجوازی ده‌به‌خشێت. له‌م سه‌ر تا ئه‌و سه‌ری دونیا پارت هه‌روه‌ك که‌نیسه‌ خۆی به‌ نوێنه‌ری ڕاسته‌قینه‌ (خوا– نه‌ته‌وه‌– چین) داده‌نێت و پیرۆزی به‌ ده‌سه‌ڵاتی که‌مایه‌تییه‌ك به‌نێوی نوێنه‌ری خوا له‌سه‌ر زه‌وی یا نه‌ته‌وه‌ و چین له‌ پارله‌مان و ده‌ره‌وه‌یدا ده‌به‌خشێت، به‌م جۆره‌ له‌ سه‌رده‌می پێش–مۆدێرن و مۆدێرن و تا پۆست–مۆدێرنیزمه‌که‌ی نووسه‌ران، ئه‌فسانه‌ ئایینییه‌کان له‌ ئاسمانه‌وه‌ بۆ زه‌وی داده‌گێردرێن و پۆشاکی ژیرانی (عه‌قلانی)یان به‌به‌ردا ده‌کرێت.

بەڵام نووسەران لە دڵنیانەبوون لە هەرەسەرەکیبوونی پارت وەك کۆڵەکەی ژیانی ڕامیارییەوە بە یەکێكبوون لە کۆڵەکە هەرەسەکییەکانی ژیانی ڕامیاریی دەگەن و پاشان قسە لە کاتێك دەکەن، کە ده‌سه‌ڵات دەبێتە کۆڵەکەی سەرەکی ژیانی ڕامیاریی. مەرجیشیان بۆ ئەوە چالاکبوون و ناسینی دونیای خۆی و بە پلان و بەرنامەکردنی ئەو ناسینە بۆ وەڵامدانەوە بە پێداویستی و قەیران و چاوەڕوانییەکانی ئەو دونیایەیە. کامە دونیا؟

Continue reading چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/٢٠ →

Hejên

Serincdandinêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî nozdehem

4 – roşnibîru syaset:

Nûseran le beşekanî pêşûda bas le nakarayî û bêtwanayî destebjêrî ramyar deken û hawkatîş qse le “ême“îybûnî destebjêrî ramyar deken, ke lêreda bo çawbestî xellk be xoyan ramyarîybunî destebjêrekeyan retdekenewe û le derewey bazney ramyarîbûn daydenên. Bellam ketwar pêçewaney ewey ke em destebjêre pagendey dekat, dexaterrû, çunke destebjêrî ramyarî desellatdar twanîwyetî layenî kem destebjêrî roşnibîrî desellatixwazî kurd bkêşête bazney ya nêw wtarî “ême“, becorêk ke nûseran hemîşe “ême” bo pawankirdnî tak bo naw bazne milkeçekanî desellat û mildan be hemîşeyîbûnî bangdeken. Eger destebjêrî ramyar bew corey ewan pagendey deken,hîç le barda nebû û nakara buwaye, ewa neydetwanî le mawey 18 sallî raburdûda zorêk le ewaney ke rojgarêk purtubolle wirdegîrîyan le desellat dekrid, wa be asanî berramyarîyekanî ram bkat û le bazney “ême“îybûnî xoy(desellat)da koyan bkatewe!

Nûseran carêk be “kurd” qse deken û carêk be “ême” qse deken, dekrêt bzanîn “ême” kên? Aya hemû mrove naherêmîyekan ya ewaney derewey bazney kurdibûn degrêtewe? Aya “ême” mebest le sercemî kurde ya le destebjêrî desellatixwazî kurd?

Continue reading Çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 19 →

هەژێن

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی نۆزده‌هه‌م

٤ – ڕۆشنبیرو سیاسەت:

نووسه‌ران له‌ به‌شه‌کانی پێشوودا باس له‌ ناکارایی و بێتوانایی ده‌سته‌بژێری ڕامیار ده‌که‌ن و هاوکاتیش قسە لە “ئێمه‌“ییبوونی دەستەبژێری ڕامیار ده‌که‌ن، که‌ لێره‌دا بۆ چاوبەستی خەڵك بە خۆیان ڕامیارییبونی ده‌سته‌بژێره‌که‌یان ڕه‌تده‌که‌نه‌وه‌ و له‌ ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی ڕامیاریبوون دایده‌نێن. به‌ڵام که‌توار پێچه‌وانه‌ی ئه‌وه‌ی کە ئەم دەستەبژێرە پاگەندەی دەکات، دەخاتەڕوو، چونکه‌ ده‌سته‌بژێری ڕامیاری ده‌سه‌ڵاتدار توانیویه‌تی لایه‌نی که‌م ده‌سته‌بژێری ڕۆشنبیری ده‌سه‌ڵاتخوازی کورد بکێشێته‌ بازنه‌ی یا نێو وتاری “ئێمه‌“، به‌جۆرێك که‌ نووسه‌ران هه‌میشه‌ “ئێمه‌” بۆ پاوانکردنی تاك بۆ ناو بازنه‌ ملکه‌چه‌کانی ده‌سه‌ڵات و ملدان به‌ هه‌میشه‌ییبوونی بانگده‌که‌ن. ئەگەر دەستەبژێری ڕامیار بەو جۆرەی ئەوان پاگەندەی دەکەن،هیچ لە باردا نەبوو و ناکارا بووایە، ئەوا نەیدەتوانی له‌ ماوەی ١٨ ساڵی ڕابوردوودا زۆرێك له‌ ئه‌وانه‌ی که‌ ڕۆژگارێك پورتوبۆڵە وردەگیرییان لە دەسەڵات دەکرد، وا بە ئاسانی بەڕامیارییەکانی ڕام بکات و له‌ بازنه‌ی “ئێمه‌“ییبوونی خۆی(دەسەڵات)دا کۆیان بکاته‌وه‌!

نووسه‌ران جارێك به‌ “کورد” قسه‌ ده‌که‌ن و جارێك به‌ “ئێمه‌” قسه‌ ده‌که‌ن، ده‌کرێت بزانین “ئێمه‌” کێن؟ ئایا هه‌موو مرۆڤه‌ ناهه‌رێمییەکان یا ئه‌وانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی کوردبوون ده‌گرێته‌وه‌؟ ئایا “ئێمه‌” مه‌به‌ست له‌ سه‌رجه‌می کورده‌ یا له‌ ده‌سته‌بژێری ده‌سه‌ڵاتخوازی کورد؟

Continue reading چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٩ →

hejên

serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî hejdehem

3- akarekanî destebjêrî ramyarîy kurd

yekêk le metirsîye gewrekan lewedaye desellatêk hebêt nezanêt manay desellat çîye, em nezanîneş le kurdistanda mêjûyekî taybetî heye. L51

emeyan tenya dekrêt bnûsîn “bê twanc”, egîna le kwêy cîhan û mêjûda desellatdar heye, watay desellat nezanêt? eme wek ewe waye, ke bllêyt diz nazanêt dzî çîye, çeqokêş nazanêt, brîn û xwên û le azarda tlanewe, çîye!

pêş hemû ştêk desellat, çemke nek hellgrî çemk. çemk, bker nîye, bellku hellgranî çemk bkern, wate desellatdar. bellam eger nûseran herçende lêreda be helle “desellat” bekar deben û mebestyan le desellatdar ya desellatdarane, dîsanewe her drustî bedestewe nadat. çunke awezêkî tendrust û bîrkirdnewey piştbestû be locîk natwanêt le dunyay ketwarîda le dunyay bûne madîyekanda wênay desellatdaran be komelêk bedmest bkat, ke agayan le kirdewey xoyan nebêt. tenanet eger komellgeş be meyxane wêna bkeyn, hêşta bew derencamey nûseran nageyn. leberewey le meyxaneda meyifroşanêkî namest hen û le bedmestî meynoşan sûd deben! herçende em wênaye lêkçûnî letek rollî kompanîye cîhanluşekan û desellatdaranî kurdistanda heye, bellam letek wênekey nûseranda yekangîr nabêt, çunke le wênay meyxaneda jêrdestan û gîrodanî destî bedmesttan dyaryan nîn û leser şano hîç rollêkyan nedrawetê. bellam wênay meyifroşan û bedmestan bo rollî xudî nûseran û karayyan leser xellkî jêrdest zor baş destdedat. çunke dwacar le pişt meyxanekanewe xawenî karxanekanî mey drustkirdin sûdêkî zor le meynoşî û bedmestî zorîne deben, ke lem wênayeda nûseran debne meyifroş û sofîye xwêneranyan debne meynoşanî bedmest û karxanegelêk ke lew meyifroşîda sûd deben, debne desellatdaran û kompanîye cîhanluşekan û hemû kesêkî sûdperist û desellatixwaz lew kayeda roll debînêt û rollekanîş tewawgerî yektir debin! Continue reading çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 18 →

م_ع آوریل 2009

قسمت دوم

ژیژک در آرزوی دیکتاتوری لنینیسم و نئومدرنیته علیه جنبش–های افقی و ضد آتوریته(سلطه)

ژیژک ها به کدام سو میروند؟

اسلاوی ژیژک یک سیاستمدار، فیلسوف و روانکاو اهل اسلوونی است که این روزها با استفاده از روانشناسی لاکانی به عنوان یک منتقد فیلم در بازار پر زرق و برق کمپانی های غول پیکر فیلم سازی و رسانه های هنری غرب، بسیار گُل کرده است. ژیژک به مانند بقیه ساختارگرایان نئولیبرال تلاش می کند تمدن مدرنِ سرمایه داری غرب را در یک باز سازی ساختار فکاهی دیکتاتوری نخبگی کمونیسمِ دولتی، به شیوه فلسفی روانشناسی نجات دهد. او متوجه نیست که عقل گرایی ابزاریِ سلطۀ قدرت پدرسالاری آنقدر با ساختار مدرن دولتِ سرکوب عجین و رسوا شده است که نه تنها زمینِ متلاشی شده، بلکه خورشید و ماه هم از اوج این توسعۀ انتحاری، انهدامی و استبدادی به سطوح آمده اند. حال لیبرال های رنگین ما را قسم می دهند که این بار جبران مکافات کرده و امپراطوری انحصارات تخریب گرا را به گونه ای منصفانه تعدیل خواهند کرد. گویی آنها صدای مردم درمانده و طبیعت نابود شده را شنیده و به خود آمده که چگونه تاکنون ارگانهای حقوق بشری به سود حقوق کمپانی ها و دول پلیسی آنها عمل کرده اند! آنها ادعا می کنند که حواس شان بیش از حد در جهت توسعه و پیشرفت سریع تکنولوژی و پرشدن جیب های گشاد سرمایه داران جهانی و قلب های بی عاطفه–شان پرت شده بود و زمین و زمان و انسان و انسانیت را به کلی فراموش کرده بودند. اکنون به مردم می گویند که شما در مدنیت جدید صدای آمریکا و اروپا که برای نجات دوباره بشریت هجوم آورده، آسوده بخوابید که ما وحشتزده بیداریم!!!

حال” ژیژک امیدوار” با پناه بردن به فلسفه روانکاوی لاکانی، به شکل پلیسی می خواهد لنین مومیایی شده را دوباره زنده کند. اما اینکه چرا ساختار کمونیسم دولتی هم به فاجعه ای اسفبار تبدیل شد به هیچ وجه موضوع محوری آقای ژیژک نیست و یا اینکه احتمالاً در رقابت–های روانی قدرتهای امپریالیستی اشتباهی رخ داده !! و شاید اینبار از دعای خیر هگل(فیلسوف آلمانی اواخر قرن 18 و پدر مدرنیته)، نفیِ نفی، مسیر مثبتی را جوید و به یاری خدایان اتمی، پروژه ناتمام عقل ابزاری مدرنیته دراین خیزش جدید جنگ ویروسی تکنولوژیکی مدرن، دنیا را به اتمام رساند!

نظریات ژیژک آنچنان مبهم و پیچیده و به اصطلاح نخبگی– تخصصی نوشته شده که دست کمی از نظریات سردرگم پست مدرنها ندارد و این غیر از تفکر به هم ریخته خود نویسنده که در آرزوی سلطه وکنترل می باشد،چیز دیگری نیست. تصاویری از درون افکار متلاطم نخبگان تئوری ساز که مدام در پی حل بحرانهای از هم گسیخته وجودی خویشند تا آنرا به نوعی، دلیل بر آگاهی والای خود از اوضاع نابسامان سرمایه جهانی شده جلوه دهند. گویی این آنها هستند که همواره باید ناجی دیگران از خود بیگانه باشند در حالیکه خود از بانیان و ستایشگران این پروسه تخریب بوده و هستند. اینگونه برخوردهای روانپریش، خودشیفته و خود روشن بین، برآمده از کمبودهای مزمن روانی خود آنهاست که ریشه درجاه طلبی–های سیری ناپذیر شان دارد. همان بینهایت کامیابی بیمارگونه ای که خود ژیژک به صورت موضوع object petit a لاکانی مطرح میکند یعنی امیال پایان ناپذیر هیجانی دفرمه شده و ناهنجار در جهت آرزوهای فردی مهم و مشهور بودن، و حال نیاز شدید خود ژیژک به کنترل افکار دیگری با بزرگ جلوه دادن خود و پنهان کردن هویتهای توخالی و شکنجه دهنده درون خویش.اما به جای اینکه او از دخمه های ترس خود بیرون آید می خواهد دیگران را از انگیزه و خلاقیتهای متنوع فکری و تجسمی شان در هماهنگی با طبیعت زیستی خاموش سازد. چرا که برای سلطه گران، مناسبات ساده و زیبای همسایگی اکو زیستی نمی تواند قابل درک باشد. مدافعین کارشناسی سیاسی ساختار مدرنیسم، در حالتی تشنجی، تنشی و بسیار خودخوا هانه، یک سری سوژه های کلی ،کامل و مطلق را بهم می بافند تا بر طبق آن، ضوابط و قوانین مرد سالارانه سرمایه داری را منافع اخلاقی عموم جامعه جلوه دهند تا شاید این درد انزوا و بی هویتی و ناخودانگیختگی و بی اعتمادی به آزادی وآزادگی در آنها کمی آرام گیرد. طبعاً از نظر آنها این امر، جز با کنترل بر دیگری و طبیعتِ زیستی برایشان امکان پذیر نیست و هرچیزی خارج ازکنترل نظام ایدئولوژیک و حیطه شهوت قدرتی آنها باید مهار، نابود و به انقیاد کشیده شود. بنا بر این طبیعی است برای آرامش این بیماری ناامنی مالیخولیایی و فشارهای روانی قدرت مرگ پرستی همواره ناچارند به شیوه های مختلف دیکتاتوری حکومتی هرمی روی آورند . یعنی تاریخاً با حربه های تحمیلی تقسیم کار مزدوریٍ اجتماعی و امتیازات طبقه بندی احزاب دیوانسالاری قدرت در درون جامعه(مالکیت سیاسی اقتصادی، نژادی، جنسی، فرهنگی، قومی، تبعییت شهروندی…)، امنیت بیماری مزمن ناامن خویش را به جامعه زیستی تزریق کنند.

در همین راستا، پست مدرنها هم برای تسکین همین درد مشابه، به پوچیسم، بی مسئولیتی و خودشیفتگی و بی اعتمادی به همه چیز و همه کس وحتی حرکت تاریخ و طبیعت زیستی روی می آورند و تحت عنوان اینکه هر کسی متفاوت میاندیشد و چه کسی می داند حقیقت چیست و هرکس از حقیقت، تفاسیر خاص خودش را دارد، زمینۀ ایجاد هر گونه انسجام همکاری و اعتراض اجتماعی را پوچ میشمارند. گویی هیچ اشتراک نظر انسانی و نیازهای تفاهمی در مناسبات آزاد زندگی بوم زیستی انسانها بعنوان آرزوهای مشترکشان وجود ندارد و هرکس در دالانهای هزار توی خودش زیگزاگ می زند و با بحثهای ذهنی گرایی فیلسوفانۀ خودشیفته به مانند مردان فرصت طلب که ناچارند در همین رفاه مصنوعی و مصرفی ایدئولوژی بیرحم مدرنیسم غوطه خورند ، نق زنند و بازار مدرنیته را تزیین کنند، آن هم به فراخور ضرورت دوران فرا مدرن توسعۀ انهدامی بازارِ کالایی سرمایه داری رنگینِ پلورالیستیِ چند بعدی مصرفیِ تصویری رایانه ایِ فراملیتی. بنا بر این از آنجا که آدمیان را در غرایز فردی اشان خودمحور، نامحدود، ناامن و غیر قابل پیش بینی می انگارند، نهایتاً به ضرورت یک قانون کنترل“عادلانه” دولتی حکومتی و حقوقی سازمان ملل(انحصارات فرا ملیتی) برای حفظ امنیت شئ واره زندگی اتمیزه شده، تن میدهند تا در عرصه های گفتمان رفاه منشی خیال، این ناامنی” تعادل روانی” خویش را سپری کنند آنهم در عصر سرمایه داری نئو لیبرال که وطنش بازار جهانیست و همه چیز برای فروش است، از اجزای بدن گرفته تا زن و کودک وآب و اکسیژن، ورزش، عشق و فرهنگ و غیره و این خود یعنی عصر فرا مدرن یا پسا مدرن سرمایه داری که در ادامه این موضوع را بیشتر توضیح خواهم داد. البته برخی از نظریه پردازان این تفکر بمانند بودریار، فوکو، لیوتار،ژولیا کریستوا و چند تایی دیگر شاید نقدی نسبتاً جدی و متناقض بر پیکر مدرنیته وارد ساخته باشند اما نهایتاً اسیر جوهرۀ همان ساختار مدرنیسم هستند. حتی منتقدینی مثل ژیل دلوز فرانسوی هم از عوارض سنگین پسا مدرن بدور نمانده اند زیرا آنها درک و شهامت لازم را نداشتند که ارزش های تاریخ جنبش های افقی اجتماعی و کارگریِ ضد ساختارِ سلطه و دولتِ سرکوب، که از اواسط قرن نوزدهم به بعد علیه استبداد و سرمایه داری شکل گرفت را برجسته سازند. این جنبشها اساسا در مخالفت با نظریات و مناسبات سلطه جویانه انواع نظام های دیکتاتوری و دولتی به پا خواستند و به مفهوم آنارشی، آنارشیک و یا آنارشیسم شناخته شدند. متاسفانه ایدئولوژی خشک اقتصادی مارکس که از انقلاب ابزاری اروپا به وجد آمده بود بدون بررسی ماهیت تاریخی ساختار دیوانسالاری قدرت، زمینه دیکتاتوری حزب پروری کمونیسم و دولت سرکوبِ گذارِ سوسیالیستهای استبدادی و سرمایه داری را هم رقم زد. واژه آنارشی که از یونان باستان گرفته شده به مفهوم مقاومت در برابر سلطه گری یعنی همان روحیه تطبیق ناپذیری با حکومت حاکمان بوده است که امروزه از تنوع نگاه های بسیار غنی و متحول تری در ارتباط با موضوعات و مبارزات زندگی آزادانه اجتماعی زیستی مطرح میشود.

در دوران انقلاب اکتبر 1917 در روسیه، مردم ستمدیده زیر سلطه تزاریسم جانفشانی ها کردند اما نهایتا این پروژۀ مارکسیسم لنینیسم بود که به شکل کودتا، قدرت را در چنگ حزب بلشویک متمرکز ساخت. حزب لنین در اوایل دسامبر همان سال با تاسیس دستگاه اطلاعاتی تررور و جاسوسی، معروف به چکا، شورا های مستقل کارگری ، دهقانی، آنارشیستها و دیگر اقشار آزادیخواه اجتماعی را شدیداً سرکوب کرد. پس بی جهت نبود که لنین رهبر و دبیرکل حزب کمونیسم بلشویک، بمانند دیکر سلاطین قدرت به جنبش آنارشیک برچسب بی بند و باری و هرج و مرج طلبی میزد تا بتواند انضباط آهنین حزب حکومتی را علیه آزادی شوراها تضمین کند. در نقد به دیکتاتوری لنینی در به کجراه بردن انقلاب شورایی، نوشته ها و اسناد کلاسیک بیشماری بچاپ رسیده که در مقایسه با نوشته های رزا لوکزامبورک، زن برجسته و مبارز جنبش کارگری آلمان، نقدهای بسیار عمیق تر و ملموس تری بحساب میآیند. از آنجمله، دو جلد کتاب انگلیسی ” چگونه زندگی کردم ، اثراما گلد من“(living my life نوشته (Emma Goldman حقیقتا حائز اهمیت است. زن آزاده ای که الگوی بی نظیری از مقاومت و آزاد اندیشی بود. او که اهل لیتوانی بود در بیست سالگی یعنی 1889 به شهر نیویورک درآمریکا رفت و جذب جنبش های کارگری شد.در نشریه Mother Earth بمعنی زمینِ مادر، زنان را به بیداری در برابر سرمایه داری مردسالار فرا خواند و چه سختیها و دشنامهایی را که حتی از جانب برخی اتحادیه های مردسالار کارگری متحمل نشد. دولت امپریالیستی آمریکا وحشت زده از نفوذ اما گلدمن در جنبش کارگری که تازه با وقوع انقلاب شوراها در روسیه، پر شورتر هم شده بود، با خشونت هر چه تمامتر بعد از بارها زندان و تهدید به مرگ، او و دلداده مبارزش آلکساندر برکمن را بهمراه تنی چند، در دسامبر 1919 به روسیه انقلابی شده، تبعید کرد. این در واقع شروع فصل جدیدی از مبارزات این دو اسطوره خستگی ناپذیر در زنده نگهداشتن دل تپنده انقلابی بود که صدها میلیون در جهان مشتاقانه چشم انتظارش بودند. با وجود اینکه شکست انقلاب از درون رنگ میباخت اما آنها برای دفاع از آزادی واقعی شوراها به هر تلاشی دست زدند اما بعد از مشاهده ماجراهای دلهره آور واعمال بسیار وقیحانه، خشونت آمیز و تاسف آور حزب بلشویک نسبت به آزادیخواهان و شوراهای مستقل کارگری، دهقانی، دانشجویی و هنری، سرانجام ، آندو بعد از دو سال تحمل ارعاب و تعقیب توسط ضد اطلاعات لنینی چکا، در دسامبر 1921 دولت دیکتاتوری کمونیستی روسیه را برای همیشه ترک کردند. از این جهت در مبحث افسانه بلشویسم به خلاصه ای از روند شکل گیری ساختار لنینیسم و استالنیسم خواهم پرداخت.