hejên

Serincdandinêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî bîstem

Çwarem: pêdaçûnewe be rollî hîzbdawek yekeyekî serekî syastkirdin

1- hîzb çî bêt û çon bêt?

Hîzb eger kollekey here serekî jyanî syasî nebêt, ewa yekêke le kolleke hereserekîyekanî. Bellam hîzb katêk debête kollekey serkî jyanî syasî ke hêzîkî çalakû karîgerbêt, dunyay xoy bnasêtû ew nasîney kirdbête bernamew plan bo wellamdanewey pêdawîstîû qeyranû çawerrwanîyekanî ew dunyaye. L61

Eger sernicî ew rêwşiwêne ke nûseran be partî debexşin, bdeyn, debînîn, ke part rollî kenîse debînêt, ke nwênerayetî xwa leser zewî dekat. Çunke bebê kenîse natwanrêt desellatî paşakan wek desellatî xwa, pîroz bikrêt. Nuseranîş bepêy hawkêşeyekî lew core û be heman pêwane part dekene kollekey paristnî desellatî çînayetî lejêr pîrozkirdnî be dêwcamey berjewendî neteweyî û nwênerayetî netewe. Bellê part kenîseyeke, ke endamanî milkeçî desellatî kemayetîyek dekat û hetayîbûn be desellatî borcwazî debexşêt. Lem ser ta ew serî dunya part herwek kenîse xoy be nwênerî rasteqîne (xwa- netewe- çîn) dadenêt û pîrozî be desellatî kemayetîyek benêwî nwênerî xwa leser zewî ya netewe û çîn le parleman û dereweyda debexşêt, bem core le serdemî pêş-modêrn û modêrn û ta post-modêrnîzmekey nûseran, efsane ayînîyekan le asmanewe bo zewî dadegêrdirên û poşakî jîranî (‘eqlanî)yan beberda dekrêt.

Bellam nûseran le dillnyanebûn le hereserekîbûnî part wek kollekey jyanî ramyarîyewe be yekêkbûn le kolleke heresekîyekanî jyanî ramyarîy degen û paşan qse le katêk deken, ke desellat debête kollekey serekî jyanî ramyarîy. Mercîşyan bo ewe çalakbûn û nasînî dunyay xoy û be plan û bernamekirdnî ew nasîne bo wellamdanewe be pêdawîstî û qeyran û çawerrwanîyekanî ew dunyayeye. Kame dunya?

Continue reading Çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/20 →

هەژێن

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی بیسته‌م

چواره‌م: پێداچوونه‌وه‌ به‌ ڕۆڵی حیزبداوه‌ك یه‌که‌یه‌کی سه‌ره‌کی سیاستکردن

١– حیزب چی بێت و چۆن بێت؟

حیزب ئه‌گه‌ر کۆڵه‌که‌ی هه‌ره‌ سه‌ره‌کی ژیانی سیاسی نه‌بێت، ئه‌وا یه‌کێکه‌ له‌ کۆڵه‌که‌ هه‌ره‌سه‌ره‌کییه‌کانی. به‌ڵام حیزب کاتێك ده‌بێته‌ کۆڵه‌که‌ی سه‌رکی ژیانی سیاسی که‌ هێزیکی چالاک‌و کاریگه‌ربێت، دونیای خۆی بناسێت‌و ئه‌و ناسینه‌ی کردبێته‌ به‌رنامه‌و پلان بۆ وه‌ڵامدانه‌وه‌ی پێداویستی‌و قه‌یران‌و چاوه‌ڕوانییه‌کانی ئه‌و دونیایه‌. ل٦١

ئه‌گه‌ر سه‌رنجی ئه‌و ڕێوشوێنه‌ که‌ نووسه‌ران به‌ پارتی ده‌به‌خشن، بده‌ین، ده‌بینین، که‌ پارت ڕۆڵی که‌نیسه‌ ده‌بینێت، که‌ نوێنه‌رایه‌تی خوا له‌سه‌ر زه‌وی ده‌کات. چونکه‌ به‌بێ که‌نیسه‌ ناتوانرێت ده‌سه‌ڵاتی پاشاکان وه‌ك ده‌سه‌ڵاتی خوا، پیرۆز بکرێت. نوسه‌رانیش به‌پێی هاوکێشه‌یه‌کی له‌و جۆره‌ و به‌ هه‌مان پێوانه‌ پارت ده‌که‌نه‌ کۆڵه‌که‌ی پارستنی ده‌سه‌ڵاتی چینایه‌تی له‌ژێر پیرۆزکردنی به‌ دێوجامه‌ی به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌یی و نوێنه‌رایه‌تی نه‌ته‌وه‌. به‌ڵێ پارت که‌نیسه‌یه‌که‌، که‌ ئه‌ندامانی ملکه‌چی ده‌سه‌ڵاتی که‌مایه‌تییه‌ك ده‌کات و هه‌تاییبوون به‌ ده‌سه‌ڵاتی بۆرجوازی ده‌به‌خشێت. له‌م سه‌ر تا ئه‌و سه‌ری دونیا پارت هه‌روه‌ك که‌نیسه‌ خۆی به‌ نوێنه‌ری ڕاسته‌قینه‌ (خوا– نه‌ته‌وه‌– چین) داده‌نێت و پیرۆزی به‌ ده‌سه‌ڵاتی که‌مایه‌تییه‌ك به‌نێوی نوێنه‌ری خوا له‌سه‌ر زه‌وی یا نه‌ته‌وه‌ و چین له‌ پارله‌مان و ده‌ره‌وه‌یدا ده‌به‌خشێت، به‌م جۆره‌ له‌ سه‌رده‌می پێش–مۆدێرن و مۆدێرن و تا پۆست–مۆدێرنیزمه‌که‌ی نووسه‌ران، ئه‌فسانه‌ ئایینییه‌کان له‌ ئاسمانه‌وه‌ بۆ زه‌وی داده‌گێردرێن و پۆشاکی ژیرانی (عه‌قلانی)یان به‌به‌ردا ده‌کرێت.

بەڵام نووسەران لە دڵنیانەبوون لە هەرەسەرەکیبوونی پارت وەك کۆڵەکەی ژیانی ڕامیارییەوە بە یەکێكبوون لە کۆڵەکە هەرەسەکییەکانی ژیانی ڕامیاریی دەگەن و پاشان قسە لە کاتێك دەکەن، کە ده‌سه‌ڵات دەبێتە کۆڵەکەی سەرەکی ژیانی ڕامیاریی. مەرجیشیان بۆ ئەوە چالاکبوون و ناسینی دونیای خۆی و بە پلان و بەرنامەکردنی ئەو ناسینە بۆ وەڵامدانەوە بە پێداویستی و قەیران و چاوەڕوانییەکانی ئەو دونیایەیە. کامە دونیا؟

Continue reading چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/٢٠ →

م_ع آوریل 2009

قسمت سوم

روانشناسی ابرمن در خدمت سلطه و دیکتاتوری

حال، ژیژک بحران موجود را صرفنظر از جدل مصنوعی اش با لیبرالیسم، از تطبیق ناپذیری جامعه با قدرت قانون پرولتاریا و بد فهمی از دیکتاتوری سرخ لنینی ترسیم میکند یعنی اگر آن سوسیالیسم آرزویی لنین شکل نگرفت بخاطر عقب افتادگی مردم روسیه در آنزمان بود. درواقع به نوعی تنفرش را به جنبش های نافرمانی از آتوریته و تمایلات و مناسبات افقی و توری شکل آنها نشان می دهد. پس بی جهت نیست که ژیژک همچنان شیفتۀ راه کمونیسم دولتی لنین و استالین است و در نهایت برای رسیدن به چنین آرزویی به ستایش ایدۀ مطلق هگل و اخلاق جهان شمول کانت و سیاست دیکتاتوری آهنین لنین و سرانجام به نظریۀ سادیستیک روانکاوی فروید در کنترل روانی و فیزیکی جامعه بوم زیستی روی می آورد. این تفکر کنترل گر، برگرفته از نظریۀ سلطه جویانۀ اخلاق حکومت ابرمن(super ego ) فرویدی است که بر مبنای اصل تنبیه و پاداش در جهت کنترل بر غرایز زندگی و انگیزه های انسانی، که بنظر او از طبیعتی شیطانی، درنده خو و شهوانی نشأت می-گیرد، بنا شده است و طبیعتا در جهت توجیه اعمال قدرتهای سرمایه داری و سلطه دیوانسالاری ها، قرار میگیرد . اینکه چه کسانی زیر چکمه های حکومت قانون ابرمن باید تنبیه شوند و چه کسانی پاداش داده شوند همه بسته به درجه مفید و ممتاز بودن و جایگاهشان در درون تقسیم بندی شبکه دیوانسالاری قدرت تعیین شده و نسبت نوع فشارها بر آنها و انتظارات از آنها در یک روند پیچیده سرطانی و بحران زا مدام سبک سنگین میشود و نهایتا همه چیز به خواست و اراده و وضعیت ابرمن (اراده قانون و سلطه) منوط میشود. به این معنا پس درندگان قوی تر شایستۀ اعمال قدرت بر دیگران ضعیف تر هم هستند. از نظر فروید کنترل غرایز یعنی “تطبیق و تنظیم اصل غریزی با اصل واقعیت” یعنی اطاعت پذیر ی از قوانین دولت و انحصارات اخلاقی ابرمن(super ego ) بعنوان “اصل واقعیت” . در واقع این همان تعظیم و تسلیم در مقابل برگزیدگان عالی مقام کشوری، لشکری و امپراطوری سرمایه داری مدرن میباشد که در تداوم این پروسۀ پاداش وتنبیه، نتیجتاً امپراطوری بزرگتر حق اعمال کنترل و تنبیه امپراطوری های کوچکتر را هم دارد چه برسد به تنبیه مردمان تحت سلطۀ آنها، آنهم در زمانیکه ابزار کنترل و تنبیه اخلاقی جامعه در دست برگزیدگان ابرمن توسط روشنفکران ساختار مدرنیته مدام توجیه و تبلیغ میشود. باید پرسید به کدامین دلیل و خطا، روزانه صدها میلیون انسان از زن و کودک، پیر و جوان در قانون بازار نئولیبرلیسم جهانی باید به وقیحانه و بیرحمانه ترین شکلی تنبیه و شکنجه شوند واز ابتدایی ترین امکانات زندگی زیستی شان محروم گردند، و در زیر چنین فشاری از فقر، گرسنگی و آسیبهای روانی جسمی بطور ناباورانه ای صرفاً جان دهند. و چگونه ممکن است انتظار یک واکنش و پژواک طبیعی و غریزی دفاعی و مبارزاتی، مملو از خشم، عصبانیت و اضطراب انسانی را در برابر سلطه ابرمن نداشته باشیم. جالب اینجاست که این تنش-ها، پرخاش-ها از نظر فروید برخواسته از غرایز جنسی سرکوب شدۀ کودکان ترسیم میشود که در فرضیۀ “عقدۀ ادیپ” او دفن شده است یعنی همان چرندیات شهوانی مردسالارانه و سلطه جویانه فرویدی که در تئوری کششهای جنسی کودکان دختر و پسر نسبت به جنس مخالف والدینشان پخته میشود که بتدریج در آنها مهار شده و باصطلاح در ضمیر ناخودآگاه شان قرار میگیرد. نمیتوان فراموش کرد که حتی انجمن سایکوآنالیسم ابرمن فرویدی در همان ابتدای امپراطوری اش هرگونه نقد و برخوردی به نظریات روانشناسی خود را در جامعه علمی و آکادمیکی به شدت سرکوب و منزوی می کرد.

Continue reading بحران ساختار سلطه در تاریخ معاصر جنبش-های افقی و آنارشیک و جایگاه اسلاوی ژیژک/ 3 →

Hejên

Serincdandinêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî nozdehem

4 – roşnibîru syaset:

Nûseran le beşekanî pêşûda bas le nakarayî û bêtwanayî destebjêrî ramyar deken û hawkatîş qse le “ême“îybûnî destebjêrî ramyar deken, ke lêreda bo çawbestî xellk be xoyan ramyarîybunî destebjêrekeyan retdekenewe û le derewey bazney ramyarîbûn daydenên. Bellam ketwar pêçewaney ewey ke em destebjêre pagendey dekat, dexaterrû, çunke destebjêrî ramyarî desellatdar twanîwyetî layenî kem destebjêrî roşnibîrî desellatixwazî kurd bkêşête bazney ya nêw wtarî “ême“, becorêk ke nûseran hemîşe “ême” bo pawankirdnî tak bo naw bazne milkeçekanî desellat û mildan be hemîşeyîbûnî bangdeken. Eger destebjêrî ramyar bew corey ewan pagendey deken,hîç le barda nebû û nakara buwaye, ewa neydetwanî le mawey 18 sallî raburdûda zorêk le ewaney ke rojgarêk purtubolle wirdegîrîyan le desellat dekrid, wa be asanî berramyarîyekanî ram bkat û le bazney “ême“îybûnî xoy(desellat)da koyan bkatewe!

Nûseran carêk be “kurd” qse deken û carêk be “ême” qse deken, dekrêt bzanîn “ême” kên? Aya hemû mrove naherêmîyekan ya ewaney derewey bazney kurdibûn degrêtewe? Aya “ême” mebest le sercemî kurde ya le destebjêrî desellatixwazî kurd?

Continue reading Çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 19 →

هەژێن

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی نۆزده‌هه‌م

٤ – ڕۆشنبیرو سیاسەت:

نووسه‌ران له‌ به‌شه‌کانی پێشوودا باس له‌ ناکارایی و بێتوانایی ده‌سته‌بژێری ڕامیار ده‌که‌ن و هاوکاتیش قسە لە “ئێمه‌“ییبوونی دەستەبژێری ڕامیار ده‌که‌ن، که‌ لێره‌دا بۆ چاوبەستی خەڵك بە خۆیان ڕامیارییبونی ده‌سته‌بژێره‌که‌یان ڕه‌تده‌که‌نه‌وه‌ و له‌ ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی ڕامیاریبوون دایده‌نێن. به‌ڵام که‌توار پێچه‌وانه‌ی ئه‌وه‌ی کە ئەم دەستەبژێرە پاگەندەی دەکات، دەخاتەڕوو، چونکه‌ ده‌سته‌بژێری ڕامیاری ده‌سه‌ڵاتدار توانیویه‌تی لایه‌نی که‌م ده‌سته‌بژێری ڕۆشنبیری ده‌سه‌ڵاتخوازی کورد بکێشێته‌ بازنه‌ی یا نێو وتاری “ئێمه‌“، به‌جۆرێك که‌ نووسه‌ران هه‌میشه‌ “ئێمه‌” بۆ پاوانکردنی تاك بۆ ناو بازنه‌ ملکه‌چه‌کانی ده‌سه‌ڵات و ملدان به‌ هه‌میشه‌ییبوونی بانگده‌که‌ن. ئەگەر دەستەبژێری ڕامیار بەو جۆرەی ئەوان پاگەندەی دەکەن،هیچ لە باردا نەبوو و ناکارا بووایە، ئەوا نەیدەتوانی له‌ ماوەی ١٨ ساڵی ڕابوردوودا زۆرێك له‌ ئه‌وانه‌ی که‌ ڕۆژگارێك پورتوبۆڵە وردەگیرییان لە دەسەڵات دەکرد، وا بە ئاسانی بەڕامیارییەکانی ڕام بکات و له‌ بازنه‌ی “ئێمه‌“ییبوونی خۆی(دەسەڵات)دا کۆیان بکاته‌وه‌!

نووسه‌ران جارێك به‌ “کورد” قسه‌ ده‌که‌ن و جارێك به‌ “ئێمه‌” قسه‌ ده‌که‌ن، ده‌کرێت بزانین “ئێمه‌” کێن؟ ئایا هه‌موو مرۆڤه‌ ناهه‌رێمییەکان یا ئه‌وانه‌ی ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی کوردبوون ده‌گرێته‌وه‌؟ ئایا “ئێمه‌” مه‌به‌ست له‌ سه‌رجه‌می کورده‌ یا له‌ ده‌سته‌بژێری ده‌سه‌ڵاتخوازی کورد؟

Continue reading چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٩ →

hejên

serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî/ beşî hejdehem

3- akarekanî destebjêrî ramyarîy kurd

yekêk le metirsîye gewrekan lewedaye desellatêk hebêt nezanêt manay desellat çîye, em nezanîneş le kurdistanda mêjûyekî taybetî heye. L51

emeyan tenya dekrêt bnûsîn “bê twanc”, egîna le kwêy cîhan û mêjûda desellatdar heye, watay desellat nezanêt? eme wek ewe waye, ke bllêyt diz nazanêt dzî çîye, çeqokêş nazanêt, brîn û xwên û le azarda tlanewe, çîye!

pêş hemû ştêk desellat, çemke nek hellgrî çemk. çemk, bker nîye, bellku hellgranî çemk bkern, wate desellatdar. bellam eger nûseran herçende lêreda be helle “desellat” bekar deben û mebestyan le desellatdar ya desellatdarane, dîsanewe her drustî bedestewe nadat. çunke awezêkî tendrust û bîrkirdnewey piştbestû be locîk natwanêt le dunyay ketwarîda le dunyay bûne madîyekanda wênay desellatdaran be komelêk bedmest bkat, ke agayan le kirdewey xoyan nebêt. tenanet eger komellgeş be meyxane wêna bkeyn, hêşta bew derencamey nûseran nageyn. leberewey le meyxaneda meyifroşanêkî namest hen û le bedmestî meynoşan sûd deben! herçende em wênaye lêkçûnî letek rollî kompanîye cîhanluşekan û desellatdaranî kurdistanda heye, bellam letek wênekey nûseranda yekangîr nabêt, çunke le wênay meyxaneda jêrdestan û gîrodanî destî bedmesttan dyaryan nîn û leser şano hîç rollêkyan nedrawetê. bellam wênay meyifroşan û bedmestan bo rollî xudî nûseran û karayyan leser xellkî jêrdest zor baş destdedat. çunke dwacar le pişt meyxanekanewe xawenî karxanekanî mey drustkirdin sûdêkî zor le meynoşî û bedmestî zorîne deben, ke lem wênayeda nûseran debne meyifroş û sofîye xwêneranyan debne meynoşanî bedmest û karxanegelêk ke lew meyifroşîda sûd deben, debne desellatdaran û kompanîye cîhanluşekan û hemû kesêkî sûdperist û desellatixwaz lew kayeda roll debînêt û rollekanîş tewawgerî yektir debin! Continue reading çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 18 →